کارگاه آموزشی شماره ۱۵۳ – مهندسی تبلیغ غدیر – جلسه اول

صوت کامل بخش اول

بِسمِ اللهِ الرَّحمنِ الرَّحیم

الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِی جَعَلَنَا مِنَ الْمُتَمَسِّکِینَ بِوِلاَیَهِ أَمِیرِ الْمُؤْمِنِینَ وَ الْأَئِمَّهِ المعصومین عَلَیْهِمُ السَّلاَمُ

چه زیباست این پایه ای که سال‌ها گذاشته شده به عنوان استقبال از غدیر و تا به امروز ادامه پیدا کرده است. یعنی نباید منتظر شد؛ دو روز به غدیر مانده، جشن غدیر و برنامه های غدیری را شروع کرد. چرا که غدیر به قدری مهم هست و در اعتقادات ما جایگاه ویژه ای دارد که از یک یا دو ماه مانده، برنامه‌ریزی برای تبلیغ این امر عظیم را شروع می کنیم و بر همین اساس هم چند سالی است که این سنّت حسنه و این پایه زیبا برای غدیر گذاشته شده که از زمانی جلوتر از غدیر، مثل همین روزها به استقبال غدیر می‌رویم. یعنی می‌گوییم ای غدیری که همه‌ اعتقاد ما، حتی توحید ما بر محور تو می‌چرخد، ما در حال آماده شدن هستیم برای روزهایی که تو می خواهی بیایی. خود را آماده می ‌کنیم برای روزهایی که باید وظیفه‌ خود را برای تبلیغ تو به ثمر و به انجام برسانیم.
تابلوی امسال دوره‌ های تبلیغ غدیر و برنامه ای که سالانه غدیرستان اجرا می‌ کند، عنوان جدیدی است که گویای خیلی از مطالب است.

مهندسی تبلیغ غدیر:
این بدین معناست که اگر غدیری هست و اگر آن جایگاه را در اعتقاد ما دارد، نیازِ به تبلیغ دارد. نیازِ به رساندن به گوش‌هایی که نشنیده اند، نیازِ به رساندن همه‌ معارف آن به کسانی که اسمش را شنیده اند اما خیلی چیزها را درباره غدیر نمی‌دانند. اما تبلیغ بدون مهندسی امکان ندارد. بدون طراحی و شناخت جوانب یک تبلیغ اصلاً به آن تبلیغ نمی ‌گویند. پس اگر موظف هستیم غدیر را به حکم «فَلیُبَلّغِ الحاضِرِ الغائِب وَ الوالِد الوَلَد اِلی یَومِ القِیامَه» تبلیغ کنیم، همه باید بدانیم که این وظیفه بدون مهندسی و فکر و بدون در نظرگرفتن مخاطب ها و چگونگی افکار و برخوردشان با مطلب، بدون شناخت ابزار تبلیغ در زمان ما، بدون شناخت از مبلغین و امکاناتی که برای تبلیغ وجود دارد، در زمان ما و ترکیب این مسائل برای یک تبلیغ زیبا و تبلیغی که واقعا اسمش تبلیغ باشد، امکان ندارد.
پس عنوان مهندسی تبلیغ غدیر برای این سال، به این منظور است که اگر ده سال از فعالیت غدیرستان می گذرد و اگر غدیرستان در تجربیات ده ساله اش به این نتیجه رسیده که برای تبلیغ غدیر چه ها باید کرد؟ چگونه باید عمل کرد؟ چگونه و با کدام مخاطبین باید گفتگو کرد؟ اینها را در چند جلسه رسمیت بدهیم. هر مبلغی باید خودش را موظّف به مهندسی بداند. بداند که بدون مهندسی و طراحی تبلیغ، معنای تبلیغ ضایع و حیف می شود. هزینه و وقت گرفته می شود. مخاطب به عنوان ارزش قائل شدن به سوی ما می آید. این همه امکانات صرف می شود اما وقتی تمام می شود، چه نتیجه ای باقی می ماند؟ این مهم است.
آیا روز قیامت جلوی آقا رسول الله صلی الله علیه و آله و سلم می توانیم بگوییم ما هم به وظیفه «فَلیُبلَّغِ الحاضِرِ الغائِب» واقعا عمل کردیم؟ یا فقط صورتش را انجام دادیم؟! یا فقط از نظر ظاهر تکلیف را از گردنمان ساقط کردیم؟!
نه به این نباید قانع باشیم. ما باید تکلیفمان را بشناسیم. این کار خیلی کمی است. حق غدیر این نیست که ما بگوییم وظیفه مان را انجام دادیم؛ بعد نمی دانیم شد یا نشد؟ نه؛ این را پیغمبر از ما نخواسته، بلکه ایشان از ما خواسته اند که غدیر و معارفش را به گوش های نشنیده برسانیم.
بر این اساس غدیرستان در طول این ده سال از سال ۸۸ تا ۹۸، از تجربیات پیچیده ای استفاده کرده و با کمک و یاری از اهل تجربه توانسته خودش را تا به امروز برساند.

از یک نکته و یک نگاه و یک جهت باید حواس مان باشد که چنین مؤسسه ای که به عنوان تخصص غدیر و تخصص تبلیغ غدیر تأسیس شده است، یعنی از صبح تا شب، از اول هفته تا آخر هفته، از اول ماه تا آخر ماه، از اول سال تا آخر سال، هیچ ذکر و فکری جز غدیر ندارد، چه کار پر ارزش و با اهمیتی را انجام می دهد. همانطور که می دانید، معارف دینی ما بسیار است. پس هر کسی باید گوشه ای از آن را به عهده بگیرد. اما غدیرستان پایه را بر این گذاشته که فقط درباره غدیر کار کند. فقط به تبلیغ غدیر بیندیشد و الحمدلله لطف و عنایت آقا امام زمان صلوات الله علیه و آله، بزرگترین پشتوانه این مؤسسه بوده که تا امروز توانسته خودش را تا به اینجا برساند که همه جانبه درباره تبلیغ غدیر کار کند و از آن جالب تر و مهمتر اینکه از همان روز اول تأسیس آن، عالم بزرگوار آیت الله حاج آقا حسن امامی خودشان، آنطور که آقای شریفی برایم گفتند، از همان اول فرمودند که من پشتوانه و کمک همه جانبه ای برای شما هستم. ایشان کسی است که وقتی نام غدیرستان را می شنود، با اعتماد و پشتوانه ای که به آن توسط فرد مورد اعتماد اعتقادی مردم داشت و مردم او را در راه غدیر و ولایت اهل بیت علیهم السلام می شناختند، همت می گمارد. «خدای رحمتش کند». تا آن روزی که بود، از همه جهت تأیید و کمکشان را نسبت به این مؤسسه ابراز می داشتند که بعد از ایشان هم آقازاده ایشان، جناب حجت الاسلام و المسلمین حاج آقا مهدی امامی هم چنان پشتوانه این مؤسسه هستند و در واقع همکاری و کمک به این برنامه همچنان ادامه دارد. حالا در کنار همه این برنامه هایی که پشتوانه حساب می شود، همین امروز هم جناب آیت الله حاج آقا حجت موحد ابطحی هم از همه جهت پشتوانه این مؤسسه هستند. نه تنها عموم مردم، بلکه اهل علم زمانی که این پشتوانه ها را می بینند، مطمئن می شوند که کارهای انجام شده در این غدیرستان همه تأیید شده و حساب شده است و از زیر ذره بین علمای بزرگی که در اعتقادات دقت لازمه را دارند، عبور کرده و می کند و همچنان با دقت کارها انجام می شود.
امروز هم که ان شاءالله از محضر حضرت آیت الله میلانی و رهنمودهایی که به همین مناسبت درباره غدیرستان خواهند فرمود، استفاده خواهیم کرد. خود این حضورها و این جلسات یکی پس از دیگری پشتیبانی از امر ولایت و غدیر اهل بیت علیهم السلام است.

چند نکته را خدمتتان عرض کنم:
نکته اول: ابلاغ غدیر وظیفه همگانی است.
غدیرستان؛ پرچمی است که به نام غدیر بلند شده و افرادی که به نام خدمتگزاران غدیر مشغول فعالیت و کارهایی هستند، همه آن کارها عرضه می شود و در دید همه مردم گذاشته می شود. حالا چه به صورت این مجالس چه به صورت سایتی که در آنجا فعالیت هایش گفته می شود و روشن است. اما همه باید این را بدانیم که این پرچم هزار و چهار صد سال است که به دوش علما بوده و الان هم هست. غدیرستان هم گوشه ای از این پرچمداری حساب می شود. در نتیجه تک تک شما و کسانی که اینجا حاضر هستید و تک تک کسانی که بعدا مطالب من به آنها خواهد رسید، بدانند که برای غدیر همه باید قدم بردارند. همه باید خود را موظف به راهنمایی آنهایی که نمی دانند راجع به غدیر چکار باید بکنند، قدم بردارند و اینکه وظیفه خود بدانیم که چگونه باید عرض ادب کنند. پس مردم را به غدیرستان راهنمایی می کنیم. یعنی هرکس باید خودش را تا این اندازه مؤظف کند و بداند که اگر کسی را دید که متوجه نیست، او را متوجه غدیر کند تا تجربه ده ساله غدیرستان در خدمت همه گذاشته شده و این زحمت پشت درهای بسته و کتابخانه باقی نماند و استفاده عملی پیدا کند.

نکته دوم: استفاده از تمامی ظرفیت ها
در راه غدیر شما با افرادی با ظرفیت ها و شرایط مختلف برخورد می کنید. کسی ممکن است بتواند از جهت علمی کمک کند و شخص دیگری شاید فقط هزینه آن را داشته باشد و مقداری پول در راه غدیر در اختیارتان بگذارد. یک کسی شاید به اندازه چراغانی کردن قدرت داشته باشد یا فردی در اطعام بتواند کمک کند. منظور این است که غدیر سفره گسترده ای است که برای تبلیغ آن هزار و یک راه وجود دارد که هرکسی به هر شکلی و به هر امکانی، حتی به اندازه یک کفش جفت کردن، ممکن است خودش را شریک در تبلیغ غدیر کند.
این را باید بدانیم که آقا رسول الله فرمودند:

«الا اِنَّ رأس الامرُ بِالمَعروف وَ النَّهی عن المنکر ان تُبَلِّغوا قَولی هذا»
بالاترین امر به معروف و نهی از منکر این است که شما همین پیام غدیر من را برسانید.

یعنی اگر برای هیچ کاری زمانی پیدا نکردید، این یکی را یادتان نرود. این را به همه مردم فرموده اند. اعم از بزرگ و کوچک، تقسیم نکرده اند که فقط به علما یا طلبه ها بگویند، بلکه همه به شکلی در این کار سهیم هستند. حالا هر کسی باید این احساس را در خودش زنده کند که چگونه و به چه شکلی می تواند به غدیر کمک کند و هر کسی را که می بینیم، باید به او بگوییم که تو بدینگونه و به این شکل می توانی به غدیر کمک کنی و خودت حواست نیست. اگر حواست را جمع کنی، می بینی که یک راهی هم برای تو وجود دارد. حالا اگر می خواهد بداند که چه کاری می تواند، انجام بدهد او را به غدیرستان راهنمایی کنیم که هم تجربه دارد و هم آماده است.

نکته سوم: توجه به تنوع روش تبلیغ با توجه به شرایط فردی
 غدیرستان برای این که بتواند حق همه جانبه بودن تبلیغ غدیر را ادا کند، خودش را با سلایق مختلف تطبیق داده است. یعنی چه؟
یعنی برای افراد مختلف جامعه از نظر امکاناتی که دارند، برای افراد مختلف جامعه با روحیات مختلفی که دارند و با شرایطی و محیطی که در آن زندگی می کنند، برای هر کدام از این ها فکری کرده و لقمه ای را آماده کرده و نوعی از تبلیغ را ارائه کرده است که البته اینها نتیجه ۱۰ سال تجربه است. یعنی واقعا کار یک روز و دو روز نیست، کار یک مشورت و دو مشورت نیست. با افراد مختلف، با برخوردهای مختلف، با انجام عملی تبلیغ غدیر در جاهای مختلف توانسته اند این تجربیات را بدست بیاورند. در نتیجه حالا افراد مختلف با سلیقه های مختلف، با شرایط مختلف بدانند که غدیرستان برای همه آنها لقمه آماده ای دارد. برای همه افراد می تواند مشورت خوبی ارائه بدهد و یک راهکاری را برای تبلیغ غدیر نشان بدهد.

 در کنار این مطلب، غدیرستان آنچه را که انجام می دهد، در تبلیغ خالص انجام نمی دهد. یعنی کار خودش را به دو بُعد اساسی تقسیم کرده:

اولی بُعد علمی:
یعنی وقتی می خواهیم غدیر را تبلیغ کنیم، اول باید خودمان بدانیم.
غدیر چیست؟
چه چیزی را می خواهیم تبلیغ کنیم؟
چه چیزی را می خواهیم به مردم بگوییم؟
که این اتفاقات از مشکلات غدیر بود تا قبل از اینکه حالت تخصصی پیدا کند. یعنی بدون اینکه درست غدیر جا افتاده باشد و معارف آن روشن باشد، شخص برای تبلیغ غدیر می رفت اما خودش هم کم می آورد. خودش هم فکر می کرد: من بنا بود چه چیزی را بگویم؟ یا چهار خط می گفت و دیگر مطلبی برای گفتن نداشت! اما الان در غدیرستان، با کارهایی که آماده کرده، می تواند با تربیت مُبلّغ غدیر، با متخصصین این کار همراه شود تا مُبلّغ از ابتدا آن چه را که باید بگوید، خودش بیاموزد تا بعد بتواند آن را به مردم القاء کرده و انتقال دهد. این کاری اساسی است که چندین سال انجام می شود. اصل دوره ای که انجام می شود، دوره تربیت مُبلّغ غدیر هست که اساس عنوان امسال آن عنوان خاصی است.

مطلب دیگر اینکه برای مبلغین پشتوانه های علمی درست کرده، یعنی برای غدیر به عنوان مشکل روز تا الان کارهایی انجام شده و آنچه که امروز غدیر برای تبلیغ نیاز دارد، امکانات و مطالب و ادبیات جدیدی است که غدیرستان بیکار ننشسته است. در موضوعات مختلف کتاب آماده کرده است. کتابی که برای هر مبلغ غدیری و با هر جنبه ای که می خواهد به آن ورود پیدا کند، پشتوانه علمی محسوب می شود.
در کنار این ها غدیرستان تجربیات چندین ساله خود را در تبلیغ غدیر به عنوان کتابی با نام «مهندسی تبلیغ غدیر» به صورت مفصل و دقیق تدوین و چاپ کرده و در اختیار به یک معنا کل غدیری های عالم گذاشته است که اگر بنای تبلیغ غدیر دارید، ما برای مهندسی این کار، یکسری طراحی هایی انجام داده ایم. جوانب مختلف یک تبلیغ را نگاه کرده ایم و درباره هرکدام ریزبینانه جزییات را سنجیده ایم و به شما تقدیم می کنیم که اگر خواستید در جایی غدیر را تبلیغ کنید، همه این جوانب را کنار هم چیدمان کرده و یک روش و شیوه مؤثر و درست تبلیغ را در آن جا پیدا و عملی نمایید.

مژده ای هم که من بناست امروز خدمت تان عرض کنم، این است که البته با زحمات بسیار طولانی و سالیانی که غدیرستان بدون اینکه اعلام کند، این کار را به ثمر رسانده و امروز روز اعلان آن هست و این به برکت ایام غدیری است که در پیش داریم و امسالی که در واقع امروز به نام «علامه امینی» است، طرح دانشنامه غدیر است که به ثمر نشسته است. ما در زمانی هستیم که مردم و کل جهان در دانشنامه ها پرونده خاصی دارند و بدین معناست که شما با واژه ها و کلمات بتوانید به هرموضوعی که به غدیر ارتباط دارد، برسید. به طور مثال شما به دنبال کلمه «آب» هستید که آیا ارتباطی با غدیر دارد یا نه. وقتی واژه نامه را باز می کنید، مشاهده می کنید که همین آب چقدر به غدیر ارتباط داشته است و مستقیما مربوط بوده است. نه اینکه بخواهیم بی خودی ارتباط دهیم، بلکه هر چیزی را که شما به عنوان واژه احتمال می دهید دست بر روی آن بگذارید که آیا این هم در غدیر مسئله ای داشته است و یا مطلبی درباره اش اتفاق افتاده است یا نه؟ که با واژه نامه امروز در کل جهان به اسم «دانشنامه» این کار را انجام می دهند.

الحمدلله در طول چندین سال گذشته، این اقدام اساسی اولین بار و به عنوان آبروی غدیر انجام شده است و به عنوان کتاب «دانشنامه غدیر» در ۲۶ جلد، نه یک جلد! البته در یک جلد کوچک و بزرگ تاکنون چند فهرست برای موضوعات غدیر داشته ایم اما طبعا در حد اجمالی و خلاصه بوده است. اما این دانشنامه یک کار اساسی است. کاری که به هر شکلی، کسی بخواهد درباره غدیر وارد شود و مطلبی را بطلبد، در آن پیدا می کند و این دانشنامه آماده شده و دارای ۲۶ جلد هست و ان شاءالله در راه چاپ و طرح و منتشر شدن و رسیدن به دست همه کسانی است که طالب تبلیغ غدیر باشند.

من مطلب دیگری ندارم و آنچه که در حد اجمال و در این فرصت کوتاه عنوان شد، مروری در ده سال گذشته غدیرستان و همینطور  نگاهی به تقاضای غدیرستان از شما بوده است. حالا هرکس که پیام من را می شنود و می بیند و به او می رسد، وظیفه ما برای کمک به غدیرستان بود تا این راه ده ساله ادامه پیدا کند و همچنان گام های بلندتر و مؤثرتری ان شاءالله توسط غدیرستان و به کمک همه شما انجام شود. من عرضم را تمام می کنم با صلوات بر محمد و آل محمد.

الّلهُمَّ صَلِّ عَلی مُحَمَّد وَ آلِ مُحَمَّد وَ عَجِّل فَرَجَهُم

صوت کامل بخش دوم

الحَمدُلله رَبِّ العالَمین وَ الصَّلاۀُ وَ السَّلامُ عَلی خَیرِ خَلقِه وَ اَشرَفِ وَلیته مُحَمَّدٍ وَ آله الطّاهِرین. لاسِیَما بَقیۀِ الله فِی الاَرَضین وَ لَعنتُ الله عَلی اَعدائِهِم اَجمَعین مِنَ الاَوَّلینَ وَ الأخِرین

قالَ اللهُ عَزَّ وَ جَلَّ: یَا أَیُّهَا الرَّسُولُ بَلِّغْ مَا أُنْزِلَ إِلَیْکَ مِنْ رَبِّکَ وَإِنْ لَمْ تَفْعَلْ فَمَا بَلَّغْتَ رِسَالَتَهُ وَاللَّهُ یَعْصِمُکَ مِنَ النَّاسِ

امامت و ولایت امیرالمؤمنین و اهل بیت علیهم الصلاه و السلام محور همه­ معارف دینی است. از طریق امام و به واسطه­ امام مبداء و معاد و حقایق قرآن و معرفت به نبی و رسول و احکام حلال و حرام و حتی آداب و اخلاق و سنن را یاد می­ گیریم. همه­ معارف دینی ما بستگی به امامت دارد و این موضوع را بنده در بحث ­های خودم بیان کردم که البته با دلیل و برهان است. در مباحثمان اساساً اول به قرآن مجید استدلال می ­کنیم، بعد به احادیثی که از پیغمبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم داریم، رجوع کرده و پس از آن به حکم عقل استدلال می ­کنیم. بنابراین ولایت امیرالمؤمنین علیه السلام را عقلاً و نقلاً به اثبات می­ رسانیم.

پس امامت محور همه‌ معارف دین است و به همین جهت است که از روز اول به امامت اهمیت داده شده و همچنان هم باید اهمیت دهیم تا دین باقی بماند. اگر از امتی امامت امیرالمؤمنین علیه السلام گرفته شود، در حقیقت دین از آنها گرفته شده و تحقیقاً هم اینطور است. اگر در بین مردمی امامت امیرالمؤمنین علیه السلام نباشد، آن دینی که بر پیغمبر اکرم صلوات الله علیه نازل شده، آن قرآن و شریعتی که پیغمبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم موظف به ابلاغ آن بودند، در واقع تحقق پیدا نکرده است. وقتی به آیات و روایات استدلال می‌ کنیم و به ادلّه‌ عقلیه می رسیم، می ‌بینیم مسأله غدیر خم در رأس استدلالات ما قرار می گیرد. روز غدیر، روز سرنوشت سازی برای اسلام و مسلمین است تا روز قیامت. شما می ‌دانید که در هر دینی و در هر امت و ملتی، ایام سرنوشت سازی وجود دارد. روز غدیر خم روزی است که سرنوشت اسلام و مسلمین تا روز قیامت مشخص شد. اگر بخواهیم عظمت این روز را بفهمیم، باید ببینیم که خداوند متعال در خصوص غدیر خم چه فرموده، پیغمبر اکرم و ائمه اطهار علیهم السلام چه فرموده و چه کرده اند؟ و بزرگان ما در طول تاریخ در خصوص روز غدیر چه کرده اند؟ و از آن طرف ببینیم مخالفین در خصوص روز غدیر خم چه کرده اند؟ اگر خواستید عظمت روزی را بدانید، همیشه ببینید طرفداران و مخالفین آن روز چه می ‌گویند و بعد آن را تجزیه و تحلیل کنید. همچنان که نسبت به اشخاص هم همینطور است. در تاریخ تشیّع ما کسانی را داریم که این افراد در مذهب و جامعه اسلامی تحوّل ایجاد کرده اند. آن اشخاص به اندازه ای اثرگذار بودند که باید ببینید طرفدارانشان درباره آنها چه گفته و مخالفین چه گفته اند؟ خواجه نصیر الدین طوسی چه کرده که ابن تیمیه که از بزرگان وهابیت و امام وهابیت و نواصب است، درباره خواجه نصیر الدین طوسی آنگونه می گوید؟! چه شده که ابن تیمیه اینطور به خواجه نصیر الدین طوسی جسارت می‌ کند؟ و همچنین بعضی از کتبی که ما در اختیار داریم، می بینید که نسبت به آن کتاب چه کم لطفی هایی پیدا می شود و حتی متاسفانه از طرف خودمان نیز همین طور!
باید تجزیه و تحلیل کنید که چه اتفاقی افتاده!
چرا کتاب بحار الانوار را مخالفین و از جُهّال خودمان تضعیف می کنند؟
چرا بعضی از جُهّال نسبت به علامه مجلسی، زبان درازی می کنند که حتی مخالفین هم جسارتهایی به ایشان دارند. مگر مرحوم مجلسی چه کردند؟
ما باید این موارد را تجزیه و تحلیل کنیم. ببینیم این افراد و یا این روزها در عالم تشیع چه تأثیری داشتند که مخالفین شیعه این چنین نسبت به این افراد و یا این ایام برخورد می کنند؟
شهادت سیدالشهدا علیه السلام و روز عاشورا چه کرده که هنوز که هنوز است، مخالفین به انواع و اقسام حرف ها سعی می کنند که این واقعه را از شیعیان بگیرند تا کم کم واقعه عاشورا بین اهل ولایت امیرالمؤمنین علیه السلام کمرنگ شود، چه شده؟
عاشورا چه تأثیری گذاشته که این چنین با عاشورا مبارزه می شود؟ چرا؟
این ها اموری است که باید بیشتر دقت کنیم. روز غدیر خم چه روزی است؟ از اهتمامی که خداوند متعال به روز غدیر خم داشته، اهتمامی که پیغمبر اکرم صلی الله علیه و آله و حضرت صدیقه طاهره سلام الله علیها و خود امیرالمؤمنین علیه السلام و ائمه اطهار علیهم السلام تا به امروز داشتند، می فهمیم که غدیر خم روز سرنوشت سازی است. از آن طرف کارهایی که دیگران کردند تا کوشش هایی را که مخالفان برای به دست فراموشی سپردن روز غدیر خم به خرج دادند، نقش بر آب کنند. وقتی این طرف و آن طرف را بسنجیم، متوجه می شویم که روز غدیر خم، روز بسیار عظیمی در اسلام است.
همه ما باید این مطالب را بدانیم و این مباحث را رسیدگی کنیم. روز غدیر خم از ایام مهم مباحث امامت است، پس حدیث غدیر را باید به خوبی بفهمیم. در هر مقامی که باشیم، مرجعیت، روحانیت، حوزه های علمیه، فقه و اصول، همه این ها باید در خدمت امامت باشند. ملاحظه کنید که قرآن چه می فرماید:

«یا ایها الرَسول بَلِّغ ما اُنزِلَ الِیکَ مِن رَّبِّک»

اولا چرا یا اَیهُّا الرَّسُول؟ کلمه رسول، چرا نفرمود یا اَیهُّا النَّبِی؟ یا اَیُّهاَ الرَّسوُل بَلِّغ! وظیفه تو ابلاغ است؛ بپذیرند یا نپذیرند. «اِن عَلیکَ اِلَّا البَلاغُ مَا انُزِلَ اِلَیکَ» معلوم می شود قبلا مسأله امامت و ولایت نازل شده، مِن رَّبِّک، نفرمود: مِنَ الله، نفرمود مِنَ الرّحمَن، نفرمود: مِنَ الرَّحیم، فرمود: مِن رَّبِّک! بنده همیشه در بحث هایم گفته ام که وقتی آیه ای را عنوان می کنیم، تمام الفاظ آن آیه، حتی حروفش را باید تک تک رسیدگی کنیم. تمام آن الفاظ در معنا و مراد از آن آیه مدخلیّت دارند. چرا مِن رَّبِک؟ وَ اِن لَم تَفعَل، چه شد که فرمود: وَ اِن لَم تَفعَل چرا؟ فَما بَلَّغتَ رِسالَتَه. از آن طرف وَاللهُ یَعصِمُکَ مِنَ النّاس. چرا وَاللهُ یَعِصمُکَ مِنَ النّاس؟ چه شده؟ همین یک آیه تمام وقت ما را امروز خواهد گرفت.
پیغمبر صلی الله علیه و آله از روز اول فرمودند:

«لَیسَ لِامرِ بِیَدی بَلِ الاَمرُ بِیَدِ الله یوعدُ حیثُ یشاء»

دست من نیست. این را کی فرمودند؟ آن وقتی که بعضی از رؤسای قبایل گفتند: ما حاضریم از شما حمایت و دفاع کنیم، به شرط اینکه ریاست بعد از شما مال ما باشد! در این شرایط سخت پیامبر صلی الله علیه و آله فرمودند: لَیسَ لِامرِ بِیَدی، بعد از من هر چه خواهد شد، آن کار به دست خداست. پیغمبر اکرم صلی الله علیه و آله مبلغند. حتی پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله برای نصب امام بعد از خودشان، تعیین کننده نیستند تا چه برسد به سایر مردم؟ پیغمبر صلی الله علیه و آله مبلّغند، لَیسَ لِامرِ بِیَدی. پس آنها پی کارشان رفتند چون به این شرط آمده بودند، پیامبر اکرم صلوات الله علیه نپذیرفتند و آنها رفتند. لکن عده ای بعد آمدند و تظاهر به اسلام کردند. شرطی هم با پیامبر صلوات الله علیه نگذاشتند اما برای همین هدف آمدند که بعد از ایشان ریاست را تصاحب کنند و لذا می بینید که در تمام جنگها فرار کردند. در مواقع در سختی حضور نداشتند. در مشکلات کنار می رفتند. نقشه کشیده بودند و برنامه این بود. این را پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم می دانستند. ولکن قرآن چه گفت؟ «وَاللَّهُ یَعْصِمُکَ مِنَ النَّاسِ». نگران نباش. عملاً هم همین طور شد. وقتی جریان غدیر خم به اتمام رسید، آنها در همان غدیر خم بود که معاهده را نوشتند و امضاء کردند و طبق بعضی از منابع دو تا معاهده بوده که این معاهده دوم را در غدیر خم به امضاء رساندند. «وَاللَّهُ یَعْصِمُکَ مِنَ النَّاسِ» این عظمت روز غدیر را می رساند که این چنین خداوند متعال نسبت به غدیر خم اهتمام دارد و پس از این که خطبه تمام شد، بیعت هم گرفته شد.

«الْیَوْمَ أَکْمَلْتُ لَکُمْ دِینَکُمْ وَ أَتْمَمْتُ عَلَیْکُمْ نِعْمَتِی وَ رَضِیتُ لَکُمُ الإِسْلاَمَ دِینا»

این «وَ رَضِیتُ لَکُمُ الإِسْلاَمَ دِینا» را با آن آیه ای که درباره امام زمان عجل الله تعالی داریم که در زمان حضرت دین مرضی خداوند متعال پیاده خواهد شد. این دو آیه را کنار هم بگذارید، خواهید دید که در زمان امام زمان علیه السلام است که ولایت امیر المؤمنین علیه السلام سراسر عالم را خواهد گرفت و پیاده خواهد شد. این اجمال آیه مبارکه و اهتمام خداوند متعال به روز غدیر است. خود پیغمبر اکرم صلی الله علیه و آله چه کردند؟ پیغمبر اکرم صلوات الله علیه از روز اول که آیه نازل شد، «وَأَنْذِرْ عَشِیرَتَکَ الْأَقْرَبِینَ» در آن جلسه به بزرگان قریش و بنی هاشم و به حضرت ابوطالب علیه السلام رو کردند که: «قَد أَمَرَکَ أَنْ تَسْمَعَ لاِبْنِکَ وَ تُطِیعَ». آن روز که روز «وَأَنْذِرْ عَشِیرَتَکَ الْأَقْرَبِینَ» بود، سه مطلب در آن جا اعلام شد: توحید، نبوت و رسالت پیغمبر اکرم صلی الله علیه و آله و امامت امیرالمؤمنین علیهم السلام. از آن روز بود که عده ای در ظاهر به اسلام رو کردند و همچنان پیغمبر اکرم صلوات الله علیه در هر مناسبت و در هر فرصتی، به هر بهانه ای امامت امیرالمؤمنین علیه السلام را ابلاغ می کردند تا رسید به آخر عمر شریفشان «یَا أَیُّهَا الرَّسُولُ بَلِّغْ» حالا «بَلِّغْ مَا أُنزِلَ إِلَیْکَ». در روز غدیر خم پیغمبر اکرم صلوات الله علیه چه کردند؟ ماحصل روز غدیر خم چه بود؟ خود متن حدیث غدیر را اینگونه که من می گویم ضبط کنید.

«اَلَستُ اوُلی بِالمؤُمِنینَ مِن اَنفُسِهِم قالوا بَلی قال َفمَن کُنتُ مَولاهُ فَهذَا عَلِّیٌ مَولاهُ»

بعد هم دعا کردند: اللّهُمَّ وَالِ مَن واَلاهُ.
این چنین ضبط کنید حدیث غدیر را. دو جمله است، در وسط این دو جمله فاء تفریع است به قول ما طلبه ها.
«اَلَستُ اَولی بِالمؤُمِنینَ مِن اَنفُسِهِم» اقرار گرفتن پیغمبر اکرم صلوات الله علیه درباره مطلبی که در قرآن آمده است: «النَّبِیُّ أَوْلَی بِالْمُؤْمِنِینَ مِنْ أَنفُسِهِمْ» اقرار کردند: «قالوا بلی». «قال فَمَن کُنتُ مَولاهُ فَهَذا  عَلِّیٌ مَولاه».

نمی ‌دانم خبر دارید یا نه که پیغمبر اکرم صلوات الله علیه در طول تاریخشان در مدینه منوره مکرر فرمودند: «مَن کُنتُ مَولاهُ فَهذَا عَلِیٌّ  مَولَاهُ». در روز مُواخات که پیغمبر اکرم صلوات الله علیه اصحاب را دو به دو برادر همدیگر کردند، امیرالمؤمنین علیه السلام را نیز برادر خود اعلام کرده و فرمودند: «مَن کُنتُ مَولاهُ فَهذا عَلِیٌّ مَولاهُ». اما در روز غدیر خم دارد «اَلَستُ اَولی بِالمُؤمِنینَ مِن اَنفُسِهِم قاَلوا بَلی قال فَمَن کُنتُ مَولاهُ»

تفاوت بین روز غدیر و سایر ایام این است:
اولا اعلام امامت و ولایت و ریاست امیرالمؤمنین علیه السلام بعد از پیغمبر اکرم صلوات الله علیه اعلام عمومی بوده.
ثانیا از همه بیعت گرفته شده که این سابقه نداشته است.

پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم بعد از ایراد خطابه ای طولانی در روز غدیر خم، که آقایان اهل سنت بیشتر آن را کتمان کرده اند و فقط یک صفحه از آن را نقل کرده اند، فرمودند: اَلَستُ اَولی هُم؟ آن منزلتی که من دارم، همان اولویتی که خداوند متعال نسبت به اموال و انفس برای من قرار داده است، اکنون من تبلیغ می کنم از ناحیه خداوند متعال که همان مقام را امیرالمؤمنین علی علیه السلام دارد.

 صدیقه طاهره سلام الله علیها چه کردند؟ بعد از پیغمبر اکرم صلوات الله علیه مگر چقدر ایشان در این عالم بودند؟

«اَنَسِیتُم یَومِ غدیر خم وَ هَل تَرَکَ اَبی رَسولُ الله بَعدِ یَوم الغَدیرلِاحَدٍ عُذراً»

این در بعضی از منابع آنها هم هست و امیرالمؤمنین علیه السلام چه کردند؟ روز اولی که آمدند درِ خانه امیرالمؤمنین علیه السلام که بیا بیعت کن، خلیفه رسول الله پیِ شما فرستاده است که شما بیایید بیعت کنید، فرمودند: «سُرعانِ ما کَذِبتُم عَلی رسول الله انتُم اَولی بِالبَیعَتِ لِی» شما با من بیعت کردید و اگر بناست بیعتی شود، شما باید بعد از پیغمبر اکرم صلوات الله علیه دوباره با من بیعت کنید و همچنان امیرالمؤمنین علیه السلام واقعه غدیر خم را و حدیث غدیر را و بیعت آنها را گوشزد کردند!
و در کوفه عجیب است، امیرالمؤمنین علیه السلام جلسات متعددی راجع به غدیر خم داشتند. حالا غیر از جلساتی که در زمان آن سه نفر داشتند، در جلسه شورا هم داشتند و غیر ذلک، در کوفه نه یک بار، نه دو بار، نه سه بار، مکرر!
ابوایوب انصاری همان کسی است که پیغمبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم در مدینه وارد خانه او شدند. ابوایوب انصاری کسی است که اسراری را پیغمبر اکرم صلوات الله علیه نزد او گذاشتند. او با امیرالمؤمنین علیه السلام در جنگها شرکت می کرد، با جمعی بر امیرالمؤمنین علیه السلام در کوفه وارد شد:

السَلام علیکَ یا امیَرالمؤمنین یا مولانا یا مولانا!

حضرت فرمودند: چگونه می شود که من مولای شما باشم؟ شما که مردم عربی هستید و آزاد. مولا به بنده می گویند. اُسرای جنگ ها مولا می گویند، یعنی آن عبدی که خرید و فروش می شود، شما این چنین هستید. گفتند بله. فرمودند: به چه دلیل؟ گفتند: به خاطر اینکه پیغمبر اکرم صلوات الله علیه فرمودند:

«من کُنتُ مولاه فَهذا علیٌ مولاه»

و ائمه اطهار علیهم السلام هم این راه را ادامه داده اند که می بینید. روز غدیر خم، عید الله الاکبر است و عباداتی در روز غدیر خم است. امام صادق علیه السلام زمانی که برای حج به مکه سفر می کردند، وقتی که عبور کردند و به مسجد غدیر رسیدند، ماجرای آن روز و حدیث غدیر را یاد آوری کردند و فرمودند: این جا، جای پای پیغمبر اکرم صلوات الله علیه است و هکذا. تأکیداتی بر غدیر خم از طرف ائمه اطهار علیهم السلام شده تا رسیدند به علما و اصحاب ائمه.
خود امیرالمؤمنین علیه السلام در یکی از سالها که در کوفه بودند و عید غدیر خم با روز جمعه مصادف شده بود، ایشان مطالبی را در آن روز فرمودند که قبل و بعد از آن روز سراغ ندارم آن مطالب را فرموده باشند و این خطبه را شیخ طوسی در کتاب مصباح المتهجد روایت کرده، ببینید خودشان را و اهل بیت علیهم السلام را چگونه در آنجا معرفی کردند. امیرالمؤمنین علیه السلام حقیقت حدیث غدیر را در آن عبارات فرمودند. علمای ما در طول تاریخ، چه در زمان غیبت صغری و چه در زمان غیبت کبری و تا به امروز برای غدیر زحمات فراوانی کشیده اند، مناظره کرده اند، بحث کرده اند، کتاب ها نوشته اند و زحمات مختلفی کشیده اند.
مرحوم صاحب کتاب عبقات الانوار که فقیه بزرگ و اصالتاً اهل نیشابور بود، به هندوستان مهاجرت کردند. در آنجا کتابی به نام عبقات الانوار در خصوص حدیث غدیر نوشتند که ۱۰ جلد است که خداوند متعال به بنده عنایت کرد روی آن کتاب کارها و برنامه هایی انجام دهم. کتاب دیگری به صورت خلاصه بیرون آمد به نام نفحات الاظهار که حدیث غدیر آن چهار جلد است تا رسید به مرحوم علامه امینی رحمت الله تعالی علیه و کتاب الغدیر مرحوم امینی برای ما عزتی شد که تا به امروز مایه سر بلندی ما قرار گرفت. همچنان که نتوانستند بر کتاب عبقات الانوار ردّیه ای بنویسند، با این که جمع شدند و تصمیم گرفتند کاری انجام بدهند ولی نتوانستند. نسبت به کتاب «الغدیر» آقای امینی هم نتوانسته اند خدشه ای وارد کنند و زحماتی که علمای ما در طول تاریخ کشیدند، این ها بر اهمیت روز غدیر خم دلالت دارد. اما در مقابل آن ها چه کردند؟ اولین کاری که کردند، انکار روز غدیر خم بود. «اَلَستُ اَولَی باِلمُومِنینَ مِن اَنفُسُهُم» را می گویند: پیامبر اکرم صلوات الله علیه و آله و سلم نفرموده است.

«مَن کُنتُ مَولاهُ فَهَذا عَلِّیُ مَولاَهُ» را اقرار می کنند و به عنوان خبر واحد می گویند ولی این انکار فایده نکرد، چون در مقابل این همه حدیث معلوم می شود این مخالفت، انکار از روی تعصب و دشمنی است. پس چه کار کنیم؟ گفتند: اصلا در روز غدیر خم حضرت علی بن ابی طالب علیه السلام وجود نداشته است! «من کنت مولاه فهذا علی مولاه» دروغ است. حضرت علی علیه السلام وجود نداشته است! پس حضرت علی علیه السلام کجا بودند؟ می گویند: حضرت علی علیه السلام به یمن سفر کرده بودند. این را فخر رازی می گوید. فخر رازی ای که بعضی از آقایان او را آدم خوبی می دانند و به او امام فخر رازی می گویند. شاید در اواخر عمرش شیعه شده باشد، ما نمی دانیم. می گوید: حضرت علی بن ابی طالب علیه السلام «لَم یَکُن مَوجُوداً فِی یَومِ الغَدیر». این حرف، حرف خودش نیست بلکه از کسی نقل قول می کند. علیرغم این که می داند این خبر دروغ است. آنها می خواهند چه کار کنند؟ می خواهند حدیث غدیر و روز غدیر را تضعیف کنند، چرا؟ چون با به کرسی نشستن روز غدیر خم که به لطف خدا هم به کرسی نشسته است، پایه های دین آنان منهدم می شود. آنها دوباره آمدند گفتند: در «مَن کُنتُ مَولاهُ» کلمه مولا به این معنا نیست که شما می گویید! کلمه مولا به معنای محب و ناصر است. در این باره علمای ما بسیار زحمت کشیدند. خدا رحمت کند صاحب عبقات الانوار را. این کتاب دریایی از مطلب است. خوب این هم که نشد، آمدند گفتند: این که پیامبر اکرم صلی الله علیه وآله وسلم در روز غدیر خم فرمودند: «الست اولی بالمومنین» تا آخر حدیث غدیر، به مناسبت جنگی بود که در یمن رخ داد و بین امیرالمؤمنین علیه السلام و خالد بن ولید اختلاف و دلخوری پیش آمد و آن جا نسبت به امیرالمؤمنین علیه السلام جسارت شد. پیامبر اکرم صلوات الله علیه و آله و سلم در روز غدیر می خواستند آن جسارت ها را جبران نمایند و کلامشان اصلاً ربطی به امامت و ولایت و خلافت ندارد!

اخیرا هم یکی از وهابی ها جزوه ای را به همین عنوان منتشر کرده است که من به حول و قوه الهی قصد دارم کلمه به کلمه این جزوه را رسیدگی کنم و مباحثی را داشته باشم و ما در مباحثمان ثابت کردیم که دو داستانی که وجود دارد، به یک دیگر هیچ ارتباطی ندارند و این قضیه به آن قضیه اصلا مربوط نیست و تمام قرائن و شواهدی که بوده را ذکر کردیم و دربحث هایمان گفته ایم جای این شبهه این جا اصلا وجود ندارد. حال این ها می خواهند چه کار کنند؟ آنها دنبال این هستند که هر جور شده است، حدیث غدیر را از دست ما بگیرند که نخواهند گرفت و این دال بر عظمت روز غدیر خم و حدیث غدیر است که دشمنان این چنین با انواع و اقسام فعالیت های مختلف روی آن کار می کنند.

ما امروز چه وظیفه ای داریم؟
امروز که این وسایل در اختیار همه قرار گرفته است و به احسن وجه در اختیار دشمنان قرار دارد و به زبان های مختلف اباطیل خود را ترویج می کنند، ما هم باید کار و تلاش کنیم. می دانید که همه فرقه ها کار می کنند تا رسیده به آن جایی که شیطان پرستان هم در کشورهای اسلامی تلاش فراوان می کنند. مخالفین به دنبال این هستند که شیعیان را از اهل بیت علیهم السلام جدا کنند و در مبانی اعتقادی شیعیان تزلزل ایجاد کنند و در نتیجه فکر شیعیان را خراب کنند. ما در این جا وظایف زیادی داریم. یک وظیفه این است که بر روی دلایل امامت امیرالمؤمنین علیه السلام و بالخصوص غدیر خم کار کنیم و باید کار علمی هم انجام بدهیم.
این سرفصل‌ هایی که بنده امروز عرض کردم، هر کدام بحثی جداگانه دارد و تحقیق لازم دارد که باید روی آن کار شود. از طرف دیگر باید مراسم فراوانی پیرامون این روز مهم برگزار شود. مراسم سرور اهل بیت علیهم السلام به احسن وجه باید برگزار شود. حالا یا روز غدیر است یا روز نیمه شعبان یا روز مبعث است و هکذا … . مراسم عزای اهل بیت علیهم السلام هم باید حتما به احسن وجه برگزار شود. عمده چیزی که ما لازم داریم که بزرگان ما داشتند،‌ سوز است، سوز!
اگر در باطنمان این سوزی که برای امیرالمؤمنین علیه السلام هست، تقویت شود، موتور محرکه خواهد بود. شماها مرحوم علامه امینی را ندیده‌اید اما من علامه امینی را دیده‌ام. از جمله حالاتی که او داشت، این بود که برود در یک کتابخانه بنشیند و با شرایط آن روز ۱۰ ساعت در یک کتابخانه، کتاب‌های خطی را زیر و رو کند و از آنها به نفع امیرالمؤمنین علیه السلام مطلب در بیاورد. سوزی که نه شب را می فهمید و نه روز را! حالات این علما که چه از طریق بزرگان و پدران ما به ما رسیده و یا در کتب نوشته شده، وقتی نگاه کنید، برایتان بهت آور است. تعجب خواهید کرد که مثلا میرحامد حسین هندی، صاحب کتاب عبقات الانوار چقدر خون جگر خورده و بعد هم مبتلا به سرطان شده تا این کتاب عظیم را تألیف کند. مرحوم آقای امینی هم کذلک به سرطان مبتلا شد. این سوز است که لازم است. این سوز از کجا پیدا می‌شود؟ از آنجا پیدا می‌شود که انسان به دو نکته توجه پیدا کند.

نکته‌ اول:
این که آن حقی که ضایع شده، باید احقاق و زنده شود.
نکته‌ دوم:
مظلومیتی است که برای امیرالمؤمنین علیه السلام پیش آمده و ما باید مظلوم را یاری بدهیم. شرعاً و عقلاً اینطور است. حق را باید احقاق کنیم و مظلوم را باید یاری بدهیم.
این مسأله در انسان حالتی ایجاد می‌کند که من از آن به سوز تعبیر می‌کنم. این سوز انسان را به حرکت در می‌آورد، به طوری که دیگر به آرامش و خواب و استراحت و زندگی مادی فکر نمی کند.
وقتی میرحامد حسین هندی صاحب کتاب عبقات این کتاب را می‌نوشته، من از نوه‌ ایشان شنیده‌ام که دختری از دختران ایشان مریض شده بود و ایشان حتی از جایش بلند نشده که از این اتاق به آن اتاق برای دیدن دخترش برود. گفته ببرید پیش فلان حکیم یا فلان حکیم بیاید معاینه کند. خب برده‌اند، بعد دوباره آمدند، گفتند: آقا داروهای این حکیم فایده نکرد. این دختر حالش بدتر شد. گفت: فلان حکیم دیگر با فلان دارو و از جایش بلند نشد. آمدند گفتند: او در حال احتضار است. گفت این پول مخارج کفن و دفنش و باز از جایش بلند نشد. آیا باورتان می‌ شود؟ می ‌خواست کتاب عبقات را تکمیل کند. پس آن سوز لازم است؛ چه در بُعد عِلمی چه در بُعد عَمَلی. برای اقامه مراسم، آن سوز و گداز لازم است و همه‌ ما در این رابطه مسئول هستیم. حالا هر کسی به قدر وُسع خودش باید برای امیرالمؤمنین علیه السلام کار کند و اگر نکند، روز قیامت باید پاسخگو باشد. این زمان، زمان کار است؛ چرا که دشمنان هم شبانه روز کار می‌ کنند.

از خداوند متعال می ‌خواهیم که ما را در راه ولایت امیرالمؤمنین علیه السلام که این راه، صراط مستقیم است، ثابت قدم بدارد. از خداوند متعال می‌ خواهیم که ما را با وظایف‌مان در برابر امیرالمؤمنین علیه السلام آشنا کند. از خداوند متعال می‌ خواهیم که ما را موفق بدارد تا به وظایف‌مان به احسن وجه عمل کنیم. از خداوند متعال می‌خواهیم ما را مورد عنایات حضرت ولی عصر روحی و ارواح العالمین له الفداء قرار دهد و فرج آن حضرت را هر چه سریع‌تر مقرر بفرماید و ما را مورد رضای امام زمان علیه السلام قرار دهد تا بتوانیم بهترین یار و یاور برای حضرت ولی عصر علیه السلام باشیم. خداوند متعال بزرگان ما، علمای ما، مراجع ما و کسانی که ما را با اهل بیت علیهم السلام آشنا کردند و ولایت اهل بیت علیهم السلام را به ما رساندند، با محمد و آل محمد علیهم السلام محشور کند.

والسَلامُ عَلیکُم و رَحمه الله و برکاتَه