کارگاه آموزشی شماره ۵ – مهارت ها و ایده هایی در زمینه صوت در برنامه های نیمه شعبان
بسم اللّه الرحمن الرحیم
مقدمه
قرار است در این کارگاه نیز به بحث صدا و آموزش ابتدایی نحوه کار با آمپلی فایرها، ضبط صدا و پخش سرودهای مناسب در مجلس، نحوه اتصال کامپیوتر به آمپلی فایر و نحوه پخش زیرصداها بپردازیم.
در صدابرداری مجالس با چندین نکته بسیار سر و کار داریم که ممکن است برایمان ناشناس باشد و دلیل آن نیز این است که در برخی اصطلاحات دو کلمه متفاوت وجود دارد اما دارای یک کاربری می باشد. در بحث تنظیم دستگاه های صدا همچون اکوچنگ و دایناکرد چندین پیچ وجود دارد که به هریک اشاره ای خواهیم داشت.
مورد اول: همه با ولوم (volume) آشنایی داریم به واقع ولوم پیچی است که برای خروج از باندها سطح صدا را بالا و پایین می کند. در داخل آمپلی فایرها دو نوع ولوم وجود دارد که نخستین آن به این گونه است که به صورت «بخش، بخش» می باشد و آن ولوم میکروفون است.
master
بخش دیگر ولوم، master است که صدایی است که از باندها خارج می شود و صدای ولوم صدا ورودی ما به دستگاه و ولوم مستر صدایی است که می خواهد از باندها خارج شود.
نکته: «در صورتی که ولوم ما تا آخر باز باشد اما ولوم master بسته باشد، از میکروفون هیچ صدایی بیرون نخواهد آمد.»
1- تریبل
در دستگاه هایی همچون اکوچنگ، اکثراً تریبل نوشته شده اما در دستگاه های حرفه ای تر همچون دایناکورد نیز low به معنای زیر نوشته شده است و آن صدای زیر، در واقع صدای تیز و شفافیت صدا ما می باشد.
2- boss
صدای بم یا بالا می باشد و این ولوم داخل میکروفون جدا می باشد.
3- ولوم
دیگر نیز افکت می باشد که در برخی دستگاه ها افکت و در برخی دیگر FX نوشته شده و وظیفه آن این است که افکت های خاص را انجام دهد.
نکته: داخل آمپلی فایر سه مستر وجود دارد که برخی از اینها در جلو، بالا و پشت وجود دارد اما اگر به آمپلی فایرها نگاهی داشته باشید، متوجه خواهید شد که در برخی دستگاه ها، مسترها پشت آمپلی فایر قرار دارند.
مسترها دارای دو خروجی هستند: مستر a دارای دو پورت، b دو پورت و c دو پورت است و این امکان وجود دارد که بتوان از یک باند خروجی گرفت و از سه باند همزمان استفاده کرد.
تمامی مواردی که در داخل دستگاه آمپلی فایر وجود دارد، توضیح داده شد و فقط برخی نام ها ممکن است عوض شود.
در عکس دو پورت، ارسال برخی از باندها پورت بان و برخی اسپیکون می باشد و بر همین اساس پورت نیز باید آمپلی فایر خریداری شود؛ به عبارت دیگر، آمپلی فایر یا اسپیکون یا بنون می باشد و برای خروجی باند اگر بخواهید این دستگاه ها را اجاره کنید تمامی موارد لازمه دستگاه به صورت کامل داده می شود و این مسئله صرفاً جهت اطلاعات عمومی است. اگر در زمانی پورت ها با یکدیگر تداخل داشته باشند، تبدیل های آن وجود دارد و نیازی نیست تمامی دستگاه عوض شود.
پورت بنون که شبیه سوزن است، همچون پورت میکروفون می باشد و به میکروفون هم می خورد. برخی از پورت ها بنون می باشد و دارای سه سوزن ریز و دایره ای بوده که وارد آمپلی فایر می شود. هدفون ما نیز دقیقا همان پورت بنون می باشد.
 |
 |
برای یک صدابرداری خوب، به ناگاه مشکلاتی پیش می آید: مثلا به ناگاه دستگاه سوت می زند. باید ابتدا خونسردی خود را حفظ کرد و کاری که باید انجام داد، این است که اگر قبلاً دستگاه چک شده باشد، متوجه می شویم که ولوم دستگاه زیاد و یا اینکه تریبل دستگاه حداکثر تریبلی بود که باید انجام می شد و اگر اکنون صدایی آمده، صدا سوت زده است. (به عبارت بهتر، تریبل نیز از حداکثر مقدار مجاز خود خارج شده است)
در برخی موارد صدا اگر سوت زد، برای این است که صدا کم نشود. باید تریبل را کم کرد و اگر صدا زیاد بود، ولوم را کم کنیم.
نکته: سوت کشیدن ها هم به ولوم میکروفون مرتبط است و هم به ولوم باندها. اگر این اتفاقات رخ داد و باز هم تریبل کم شد، چند دسی بل نیز ولوم میکروفون را کاهش دهید و اگر این مشکل مرتفع نشد، ولوم باندها را نیز کاهش دهید.
 |
 |
 |
نکته مرتبط: با یک میلیمتر کم کردن صدا این مشکل قابل حل است و نباید به ناگاه ولوم میکروفون را کاهش دهیم تا مخاطب متوجه آن نشود و این سوت کشیدن از نوع تیز می باشد.
یک نوع سوت همچون بیس و صدای تکرار سنگین است که باید این جا ولوم بیس و ولوم مستر باندها باید کمتر شود تا صدای سوت بمی نیز گرفته شود.
* سؤال: تاکنون چندین بار شده که قرار بوده سیستم توسط اپراتور راه اندازی شود اما مسئول مربوطه دیرتر رسیده است و صوت آماده نیست. باید چه کنیم؟
* پاسخ: برای این کار باید پورت ها را ضربدری یا به تعداد باندها و در مجالس عادی، بهترین حالت چینش ضربدری است که از هر باند یک کابل گرفته و به پشت دستگاه وصل کنید. در این حالت ممکن است کابل بنون و یا اسپینون باشد اما در این مسئله نیز تفاوتی وجود ندارد.
کابل اسپیکون قفلی دارد که در ابتدای ورود همچون خوار مانند است و زمانی که می خواهید کابل را وارد کنید، برای وصل شدن نیز مقداری به سمت راست بپیچانید و پس از اینکه صدایی داد، نشان این است که آن کابل قفل شده است و اگر مشاهده کردید، صدا وصل نیست. این مسئله نشان می دهد که پورت آن اسپیکون است و باید پشت آن را بررسی کنید.
برای خارج کردن به زور نباید به سمت چپ بپیچانید. در برخی نیز نواری دور پورت وجود دارد که باید به سمت عقب و چپ و پیچاند. در برخی دیگر این پورت همچون گیره کشویی است.
پشت باند نیز معمولاً دو پورت وجود دارد که این پورت ها هم می تواند ورودی از آمپلی فایر به باند و هم خروجی باشد که به بند دیگری وصل شود و نزدیکترین باندی که وجود دارد، به دستگاه وصل شود. به بیان دیگر، شما بتوانین از یک مستر استفاده کنید و این مسئله در صورتی است که مجلس تنها در یک مکان برگزار شود. اگر کابل اضافه آمد، به نزدیکترین باند پورت را وارد کنید و پورت دیگر را به باند وصل کنید و به این گونه شما تنها با یک مستر توانسته اید دو باند را فعال کنید و کمبود متراژ باند را حل کنید.
میکروفون را وارد یکی از لاین ها کنید و تنظیمات انجام شود. ابتدا ولوم را تست کنید و ولوم مسترها را به مقدار لازمه افزایش دهید.
یک صدابردار خوب باید یک سری اصولی را رعایت کند:
✔️ اینکه به یک باره صدا نباید بالا پایین شود و این کار جالب نیست.
✔️ برای اکو دادن، وقتی مجری صحبت هایش تمام شد، باید در آن زمان که اکو صحبت به پایان رسید، اکو بسته شود.
✔️در صورتی می توانید ولوم را به یکباره کم کنید که بخواهید صدایی پخش کنید. زیرصدا باید با یک صدای آرام آغاز و با همان صدا آرام به پایان برسد.
افکت یا اکو
افکت دیلِی یا سالنی: در دستگاهی که نشان داده شد، دارای دو افکت است و بدین معنی که می توانید در این نوع افکت اکو، تکرار همزمان وارد کنید و این دستگاه، دستگاهی پیشرفته تر نسبت به سایر دستگاه هایی است که تنها دارای یک ورودی هستند و یک صدای اکو سالنی یا ریور بخواهید به داخل سالن دهید. به ویژه در مناجات ها بسیار فضا را دلنشین می کند و صدا را از خشکی تنها در میاورد.
افکتی که دارای اهمیت بسیاری است، افکت تکرار یا دیلِی می باشد.
افکت تکرار معمولاً داخل دستگاه های مختلف دارای سه مؤلفه مشخص است که مشخصه اصلی نیز ولوم آن می باشد. ولوم یعنی همان افکت که چه میزان می خواهد وارد دستگاه شود.
نکته: این نوع پورت ها عموماً با ولوم بر روی آمپلی فایر اشتباه گرفته می شود.
ولومی که داخل FX وجود دارد، ولومی است که کلاً وارد دستگاه می شود و دستگاه نیز افکت آن را تغییر می دهد.
ولومی که در داخل پورت میکروفون وجود دارد، ولومی است که می تواند برای تنظیم کننده دستگاه این مسئله را قابل کنترل کند که میکروفون افکت داشته باشد یا نه و به طور مثال می توان به زمانی اشاره کرد که قرار است از دو میکروفون استفاده کرد که یک میکروفون دارای یک افکت و دیگری نداشته باشد. اگر قرار باشد یکی از میکروفون ها افکت نداشته باشد، به طور کامل باید ولوم افکت آن را بست و لاین دیگری را باز می کنیم.
نکته: در صورتی که تمایل داشته باشیم که یک میکروفون دارای افکت کمتری باشد، فقط کافی است پیچ افکت میکروفون مدنظر را کم کنیم و نیازی نیست افکت دستگاه را کم کنیم و نباید فراموش کنیم که ولوم ابتدایی ولوم خود افکت می باشد.
مشخصه دوم فاصله زمانی بین تکرارها است و معمولاً در دستگاهی همچون اکوچنگ کلمه «time» به کار رفته است و هرچقدر بیشتر باشد، فاصله بین تکرارهای اکو نیز بیشتر می شود. هرچقدر ولوم به سمت چپ بیشتر رود، فاصله اکوها کمتر و هرچقدر بیشتر باشد (به سمت راست باشد)، این فاصله تایمی بیشتر می شود و این براساس مجلس است.
نکته: معمولاً برحسب تجربه؛ در زمانی که قرار است مجری به اجرای برنامه بپردازد، نباید بسیار زیاد باشد و نه بسیار کم و باید در فاصله ای میان باشد. در زمانی که قرار است مناجات خوانده شود، باید این فاصله تایمی بیشتر باشد.
نکته 2: مقداری است که آن افکت می خواهد تکرار شود، در دستگاه اکوچنگ repeat و در دستگاه های دیگر نیز feedbak گفته می شود.
تکرار ما مقدار زمانی است که اکو می خواهد مقدارش افزایش یابد (همچون یک یک یک یک یک یک یک) این دارای یک تکرار بلند است و نوع اکو دیگری وجود دارد همچون (یک یک یک یک) و سریع تمام می شود و این نیز اکو تکرار ما است که به موارد ذکر شده نیز سه مشخصه اصلی افکت تکرار نیز گفته می شود.
در دستگاه های دایناکرد این مورد با نام repeat & feedback شناخته می شود.
* سؤال: آیا امکان اتصال موبایل به ال سی دی وجود دارد که از سرودهای داخل گوشی برای جشن استفاده کنیم؟
* پاسخ: بله؛ امکان دارد اما بستگی به تلویزیون دارد و برخی از تلویزیون ها ممکن است این اتفاق سخت رخ دهد و در تلویزیون های جدید این امکان نیست که به تنهایی پورت آودیو (Audio) را وارد کنیم. در تصویری که ارسال شد، از یک پورت سه و نیم میلی متری که برای هدفون استفاده می کنیم که به لپتاپ و گوشی می خورد و دو پورت قرمز و سفید وجود دارد که آن ها می تواند به دستگاه وارد شود. در برخی تلویزیون های ای سی دیو، باید حتما ویدئو باشد که صدا هم پخش شود ولی در برخی تلویزیون ها امکان پذیر است که شما تنها این دو پورت را به پورت سفید و قرمز وصل کنیم تا صدا پخش شود اما در برخی از دستگاه ها این مسئله امکان پذیر نیست.
پیشنهاد این است که اگر این اتفاق افتاد و تلویزیون دارای کابل اچ دی ام آی (HDMI) بود، به لپ تاب متصل شود تا راحت تر کار پیش رود.
* سؤال: اگر بخواهیم یک آمپلی فایر و یک میکروفون خوب و قابل حمل تهیه کنیم، بهتر است چه مارکی باشد؟
* پاسخ: اگر بخواهیم یک آمپلی فایر خوب در حد متوسط تهیه کنید، می توان مارک یکی اکوچنگ و باندهای اکوچنگ (ست اکوچنگ) بسیار به کار می آید ولی اگر بخواهید دو باند اکوچنگ سیصد یا چهارصد وات بخرید، نزدیک دو میلیون تومان هزینه دارد. (هزینه آمپلی فایر بین ۳۰۰ تا ۴۰۰ هزار تومان و هزینه هر باند سیصد هزار تومان می باشد) در آمپلی فایر مدل های اکوچنگ، مدل ۱۸۵۰ و به واقع یک مدل بسیار خوش صدا است که از قدیم الایام بوده است. باند بر اساس وات و فضایی که دارید (وات همان قدرت می باشد)، باید انتخاب شود و قیمت گذاری نیز بر همین اساس است. در میکروفون ها، میکروفون شور در قیمت مناسبی می باشد. به ویژه شور 0001 و 2000 قیمت مناسبی است. یک میکروفون سطح بالاتر، دستگاه دایناکورد 0001 سری ۳ می باشد. البته قیمت آن بالاتر بوده ولی دارای باندهای حرفه ای تر (الکترو ویس و zx1) می باشد اما پیشنهاد ما الکتروویس ها نیز می باشد.
نکته بسیار مهم: بهتر است برای جشن ها نیز از میکروفون باندهایی که به سر شانه انداخته می شود، استفاده نکنید. چرا که مارک رسمی وجود ندارد و کیفیتشان قابل قبول نیست.
ورودی ها و نحوه پخش صدا
در دستگاه های مختلف دقیقاً چنین پورت هایی وجود دارد که پس از تهیه کابل جهت اتصال صدا، وارد line in ، tap in ، input شود (همه دارای یک معنا هستند) و برای اتصال صدا هر کدام از پورت ها در جای خود قرار گیرد (همچون کابل قرمز در پورت قرمز) و به لپتاپ یا گوشی متصل می شود.
معمولا در خود دستگاه ها، خود آمپلی فایر یک ولوم برای tape in قرار دارد که می توانید از ولوم استفاده کرده و صدا را کم و زیاد کرد.
سؤال: برخی اوقات مجبور شده ایم که فیش ورودی صدا را از دستگاه جدا کنیم که صدای بسیار وحشتناکی تولید شده، راه حل چیست؟
پاسخ: این صدا دقیقاً متعلق به اتصالات است که در تمامی دستگاه های صوتی رخ می دهد که اگر اتصالی رخ دهد، یک صدای نا به هنجار ایجاد می کند. به همین دلیل برای عدم تولید این صدا باید ولوم line in یا input کاملاً بسته شود و سپس کابل کشیده شود. در زمانی که این مسئله انجام شود، هیچ نوع صدایی از آن پورت خارج نخواهد شد.
نحوه ضبط کردن صوت مجلس
اگر می خواهید صدایی را از لپ تاب به آمپلی فایر وصل کنید، حتماً باید به خاطر داشته باشید که لپتاپ ها دارای دو پورت هستند که یکی از این پورت ها پورت میکروفون و دیگری پورت هدفون می باشد. باید حتما از پورت هدفون استفاده کنید.
اگر بخواهید صدا را ضبط کنید، حتما باید از پورت خروجی (out) آمپلی فایر باید به لاین میکروفون لپ تاب وصل شود.
نرم افزار ساده ای که می توان برای ضبط صوت مجلس استفاده کرد نرم افزاری به نام جت آودیو (JetAudio) می باشد که در آن بخشی به نام record نوشته شده و سپس در تنظیمات که سورس (source) نوشته شده، کارت صدا را مشخص کرد که باید تیک آن را بزنید. (اغلب سیستم ها دارای یک کارت صدا هستند به طور خودکار نیز نرم افزار خود کارت صدا را می شناسد)
همانطور که در عکس پایین مشاهده می کنید، تنظیمات بعدی زیاد مورد کاربرد نیست و تنها بایستی بخش آدرس نام فایل و پوشه مشخص شود.
در مرحله بعد، دکمه استارت که زده شود، صدا شروع به ضبط می شود.
در بخش استاتوس (status) دو ولوم وجود دارد که میزان ورودی شما را به لپتاپ نشان می دهد. اما تفاوتی که وجود دارد شما در اینپوت وقتی می خواستید صدا را پخش کنید، یک صدا برای خروجی داشتید که در این قسمت و ممکن است صدا به مقدار بسیار زیادی وارد میکروفون و اصطلاحا دیستورت (destort) شود که از حالت طبیعی بیشتر بلند می شود.
زمانی که صدا دیستورت شد (در عکس دوم قابل مشاهده است)، داخل مربع های سبز رنگ، به رنگ قرمز در می آید که صدا در حال دیستورت شدن است و نباید بگذارید این اتفاق رخ دهد.
دو راه حل برای تنظیم ولوم وجود دارد: راه اول این است که در قسمتی که قرار است سورسی که کارت صدا را تعریف کند، بخشی به نام ولوم وجود دارد و این مانند یک کشو ولوم بالا پایین است و وظیفه آن این است که مشخص می کند که باید چه مقدار از صدا برای ورودی باشد. اگر این قسمت کم شود، ممکن است صدای پایین تری ضبط شود اما اگر دیستورت شود، هیچ راهکاری وجود ندارد و نباید اجازه دهید آن مربع ها قرمز شود.
حالت دوم برای اینکه ولوم دیستورت نشود، در کابلی که تصویر آن ارسال شده است که دارای دو سر (یک سر دارای جک سه و نیم میلی متری و سر دیگر بنون بود) بنون نیز به پورت هدفون آمپلی فایر که بتوانیم صدا را از پورت هدفون خروجی دهیم، وصل شود. مزیت این کار این است که اولا که صدای خروجی هدفون بسیار باک یفیت تر و شفاف تر است. دوما دستگاه دارای ولوم است که بتوانین مقدار صدا را تعیین کنید که چه مقدار صدا وارد شود و شما از این خروجی استفاده می کنید تا بتوانید مقدار ولوم ورودی را کنترل کنید و صدا دیستورت نشود.
قبل از مجلس حتماً این موارد، به ویژه تک تک مراحل ضبط صدا تست شود تا ان شاءالله مشکلی پیش نیاید.
برای دریافت جدید ترین وکال ها، می توانید به سایت album14 مراجعه کنید.
