دوره کارگاهی ۲۴ – بررسی و پاسخگویی شبهات فاطمیه – جلسه اول

صوت کامل جلسه اول

بسمه تعالی

۱- ابعاد شخصیت سیده النساء العالمین سلام الله علیها
۲- تاریخ و وقایع پس از شهادت پیامبر صلی الله علیه و آله
۳- رابطه بانوی دو عالم با هیأت حاکم
۴- کوتاه سخنی پیرامون عظمت امامت

بخش اول – ابعاد شخصیت سیده النساء العالمین سلام الله علیها

۱-۱ آیا روایتی که رسول الله صلی الله علیه و آله به حضرت فاطمه سلام الله علیها فرمودند: خدا از غضب تو غضبناک و از رضایت تو رضایتمند می شود، درست است یا خیر؟ آیا رضایت خداوند تابع رضایت بنده خدا است؟

از اولین افرادی که در صحت این روایت تشکیک کرده، ابن تیمیه حرانی است. ابن تیمیه در کتاب منهاج السنه که به خیال خود ردیه ای بر علامه حلی رحمت الله علیه است، در پاسخ احتجاج علامه حلی در ماجرای فدک، این روایت را نه تنها صحیح یا حسن نمی داند؛ بلکه با دروغی بزرگ می گوید: این روایت اصلا وجود ندارد! ابتدا به دروغ ابن تیمیه و همفکران او می پردازیم، سپس پاسخ دروغ او را از کتب اهل سنت می دهیم.

ابن تیمیه در منهاج السنه چنین می گوید: وَأَما قَوْله: وَرَوَوْا جَمِیعًا أَن النبِی – صَلى الله عَلَیْهِ وَسَلمَ – قَالَ: «یَا فَاطِمَه إِن اللهَ یَغْضَب لِغَضَبِک،ِ وَیَرْضَى لِرِضَاکِ» فَهَذَا کَذِبٌ مِنْه، مَا رَوَوْا هَذَا عَنِ النبِی – صَلى الله عَلَیْهِ وَسَلمَ، وَلَا یعْرَف هَذَا فِی شَیْءٍ مِنْ کتبِ الْحَدِیثِ الْمَعْروفَهِ، وَلَا لَه إِسْنَادٌ مَعْروفٌ عَنِ النبِی – صَلى الله عَلَیْهِ وَسَلمَ: لَا صَحِیحٌ وَلَا حَسَنٌ.

حدیثى که پیغمبر صلی الله علیه و آله فرموده باشد: «یا فاطمه ان الله یغضب لغضبک و یرضى لرضاک» دروغى از او (علامه حلی) است. نه این روایت را از پیغمبر صلی الله علیه و آله نقل کرده اند و نه در کتابهاى حدیث معروف، چنین حدیثى شناخته شده و نه سلسله سندى صحیح یا حسن دارد. (منهاج السنه النبویه ج ۴ ص ۲۴۹)
طبق سخن ابن تیمیه، این روایت نه سند صحیح دارد و نه حسن. نه این روایت را نقل کرده اند و نه در کتب معروف حدیث آمده است.

۱- حاکم نیشابوری: حدثنا: أبو العباس محمد بن یعقوب، ثنا: الحسن بن علی بن عفان العامری، وأخبرنا: محمد بن علی بن دحیم بالکوفه، ثنا: أحمد بن حاتم بن أبی غرزه، قالا: ثنا: عبد الله محمد بن سالم، ثنا: حسین بن زید بن علی، عن عمر بن علی، عن جعفر بن: قال رسول الله (ص) لفاطمه إن الله یغضب لغضبک ویرضى لرضاک. هذا حدیث صحیح الاسناد ولم یخرجاه. (الحاکم النیشابوری، المستدرک على الصحیحین، کتاب معرفه الصحابه، ج ۳ ص ۱۵۴)
حضرت رسول الله صلی الله علیه و آله به حضرت فاطمه الزهرا سلام الله علیها می فرمایند: خداوند از غضب تو غضبناک می شود و از رضایت تو رضایتمند. حاکم: این روایت، روایتی با سند صحیح است.

۲- ابوالقاسم طبرانی: حدثنا: محمد بن عبد الله الحضرمی، حدثنا: عبد الله بن محمد بن سالم القزاز، حدثنا: حسین بن زید بن علی، عن علی بن عمر بن علی، عن جعفر بن محمد، عن أبیه، عن علی بن الحسین، عن الحسین بن علی (ر) عن علی (ر) قال: قال رسول الله (ص) لفاطمه (ر) إن الله یغضب لغضبک، ویرضى لرضاک. (ابوالقاسم سلیمان الطبرانی، المعجم الکبیر، ج ۱، ص ۱۰۸، ابوالقاسم سلیمان الطبرانی، المعجم الکبیر، ج ۲۲، ص ۴۰۱، طبرانی در دو جای کتاب خود این روایت را نقل کرده است و محقق کتاب سند ان را معتبر می داند.)

۳- حافظ نورالدین هیثمی در کتاب مجمع الزوائد این روایت را از طبرانی نقل می کند و سند ان را حسن می داند.
وعن علی قال: قال رسول الله – صلى الله علیه وسلم -: لفاطمه – رضی الله عنها – إن الله یغضب لغضبک، و یرضى لرضاک. رواه الطبرانی، و إسناده حسن. (مجمع الزاوئد و منبع الفوائد، نورالدین علی بن أبی بکر الهیثمی، ج ۹، ص ۲۰۳)

۴- جلال الدین سیوطی هم این روایت را نقل کرده و روایت را روایتی حسن و معتبر می داند. اخرج الطبرانی، بسند حسن:

عن علی قال: قال رسول الله لفاطمه: إن الله یغضب لغضبک، و یرضى لرضاک (الثغور الباسمه، علامه جلال الدین سیوطی، ص ۷۶)

پس طبق کتب اهل سنت و اعتراف علمای اهل سنت، از جمله علامه سیوطی حاکم نیشابوری و حافظ نورالدین هیثمی و محقق معجم الکبیر حمدی عبدالمجید السلفی این روایت صحیح و معتبر است. اکنون بقیه کتبی که این روایت را با سندی یکسان نقل کرده اند، برای شما ذکر می کنیم.

۵- حَدثَنَا عَبْد اللهِ بْن سَالِمٍ الْمَفْلوج، وَکَانَ مِنْ خِیَارِ الناسِ، نا حسَیْن بْن زَیْدِ بْنِ عَلِی بْنِ الْحسَیْنِ بْنِ عَلِی بْنِ أَبِی طَالِب،ٍ عَنْ عمَرَ بْنِ عَلِی، عَنْ جَعْفَرِ بْنِ محَمد،ٍ عَنْ أَبِیه،ِ عَنْ عَلِی بْنِ الْحسَیْنِ بْنِ عَلِی، عَنْ عَلِی رَضِیَ الله عَنْه، عَنِ النبِی صَلى الله عَلَیْهِ وَسَلمَ أَنه قَالَ لِفَاطِمَهَ رَضِیَ الله عَنْهَا: «إِن اللهَ یَغْضَب لِغَضَبِکِ وَیَرْضَى لِرِضَاکَ» الآحادوالمثانی ج ۵، ص ۳۶۳، المؤلف: أبو بکر بن أبی عاصم و هو أحمد بن عمرو بن الضحاک بن مخلد الشیبانی (المتوفى: ۲۸۷ هـ) المحقق: د. باسم فیصل أحمد الجوابره، الناشر: دار الرایه – الریاض، الطبعه: الأولى، ۱۴۱۱ ۱۹۹۱، عدد الأجزاء: ۶.

۶- أخبرنا أبو محمد هبه الله بن سهل بن عمر الفقیه أنبأنا أبو عثمان سعید بن محمد العدل أنبأنا أبو عمرو محمد بن أحمد الحیری قالا أنبأنا أبو یعلى الموصلی أنبأنا عبد الله بن محمد بن سالم زاد الحیری المفلوج کوفی نا حسین بن زید عن علی بن عمر بن علی عن جعفر بن محمد عن أبیه عن جده عن الحسین بن علی عن علی أن النبی (صلى الله علیه وسلم) قال لفاطمه یا فاطمه إن الله تبارک وتعالى لیغضب وقال الحیری یغضب لغضبک و یرضى لرضاک (تاریخ دمشق ج ۳، ص ۱۵۶، أبو القاسم علی بن الحسن بن هبه الله المعروف بابن عساکر (المتوفى: ۵۷۱ هـ)، المحقق: عمرو بن غرامه العمروی، الناشر: دار الفکر للطباعه والنشر و التوزیع، عام النشر: ۱۴۱۵هـ – ۱۹۹۵م، عدد الأجزاء: ۸۰ (۷۴ و ۶ مجلدات فهارس)

پس از نقل گوشه ای از فضایل حضرت زهرا سلام الله علیها، دلیل دروغگویی ابن تیمیه مشخص می شود. علت این دروغ گویی های ابن تیمیه، دشمنی او با اهل بیت علیهم السلام است. زیرا قطعا او به کتب دست اول روایی اهل سنت دسترسی داشته است و تصحیح علمای اهل سنت در مورد این روایت را دیده و برای رها کردن عده ای از مخمصه، غضب خداوند و پایین اوردن شأن اهل البیت رسول الله صلی الله علیه و آله دروغی به این بزرگی گفته است.

اما مطلب دوم:
از این دست روایات این چنین استنباط نمی شود که خداوند تابع و مطیع بندگان است. مسلم است که خدای سبحان منزه است از اینکه کسی بتواند او را آزار یا اذیت کند و اینکه آزار رسول و آزار خدا در آیات قرآن در کنار هم ذکر شده، برای احترام و شرافت رسول خداست تا بفهماند که هرکس قصد سوئی نسبت به رسول خدا صلی الله علیه و آله نماید، در حقیقت نسبت به خدا قصد سوء نموده، چون رسول خدا صلی الله علیه و آله فرستاده اوست و هدفی جز خدا ندارد. مطابق صریح آیات قرآن، خداوند در صفات و اسماء خودش نیز سبوح و قدوس است؛ چه رسد به تأثیرپذیری از بندگان، بلکه با اندکی تفکر و معرفت به اهل بیت علیهم السلام می فهمیم که آنان در درجه ای از مقام و منزلت نزد خداوند متعال هستند که غضب و رضایت آنان مطابق اراده الهی است و آنان لحظه ای مخالف با مشیت و اراده الهی چیزی را اراده نمی کنند. غضب و رضا و دیگر تصمیمات حضرات معصومین علیهم السلام دقیقا مطابق با اراده خداوند متعال است.

آیاتی در قرآن وجود دارد که دلالت بر رضایت پیامبر صلی الله علیه و آله به عنوان رضایت خداوند دارد.
خذْ مِنْ أَمْوالِهِمْ صَدَقَهً تطَهرهمْ وَ تزَکیهِمْ بِها وَ صَل عَلَیْهِمْ إِن صَلاتَکَ سَکَنٌ لَهمْ وَ الله سَمیعٌ عَلیمٌ (توبه ۱۰۳) ای پیامبر؛ از اموال آنها صدقه بگیر و به این صورت آنها را پاکیزه گردان و اموالشان را نمو بده و بر آنها دعای خیر نما. همانا دعای توباعث آرامش آنهاست و خدا شنوا و داناست.

وَ ما أَرْسَلْنا مِنْ رَسولٍ إِلا لِیطاعَ بِإِذْنِ اللهِ وَ لَوْ أَنهمْ إِذْ ظَلَموا أَنْفسَهمْ جاؤکَ فَاسْتَغْفَروا اللهَ وَ اسْتَغْفَرَ لَهم الرسول لَوَجَدوا اللهَ تَواباً رَحیما (نساء ۶۴) و ما هیچ رسولی را نفرستادیم مگر برای آنکه مردم. او را به خاطر اینکه از طرف ماست، اطاعت کنند و اگر آنها زمانی که به نفس خود ستم کردند، نزد تو می آمدند و از خدا طلب آمرزش می کردند و رسول صلی الله علیه و آله هم برایشان طلب آمرزش کرده بود. هر آینه خدا را توبه پذیر و مهربان می یافتند.

این در مورد خشنودی ایشان. .. و اما در مورد اذیت و آزار پیامبر صلی الله علیه و آله استناد به این آیه شریفه قرآن و روایت کتاب معتبر در نزد اهل تسنن، نتیجه حاصل بحث ما را در فصل سوم همین مجموعه اثبات می کند.

إن الذِینَ یؤْذونَ اللـهَ وَرَسولَه لَعَنَهم اللـه فِی الدنْیَا وَالْآخِرَهِ وَأَعَد لَهمْ عَذَابًا مهِینًا (الاحزاب ۵۷) همانا کسانیکه خدا و پیامبرش را آزار می دهند، خداوند آنها را در دنیا وآخرت لعنت کرده و عذابی خوار کننده برایشان مهیا نموده است.

و اما حدیث صحیح بخاری! حدثنا: أبو الولید، حدثنا: ابن عیینه، عن عمرو بن دینار، عن ابن أبی ملیکه، عن المسور بن مخرمه أن رسول الله (ص)، قال: فاطمه بضعه منی فمن أغضبها أغضبنی. (صحیح البخاری، جلد ۳، ص۱۳۶۱، چاپ دار ابن کثیر و الیمامه بیروت)

 1-2 کانال های ضد دین تحدی را مطرح کرده اند، مبنی بر اینکه شما برای ﴿حضرت﴾ زهرا سلام الله علیها خیلی فضایل و مناقب نقل می کنید. لطفا بگویید که زهرا سلام الله علیها چه خدمتی به بشریت کرده است که این مقام را در عمر کوتاهش بدست آورده؟

خداوند صراحتا به سخنان پیامبر صلی الله علیه و آله حجیت داده و می فرماید: «هرگز از روی هوای نفس سخن نمی گوید و انچه آورده (و برای شما بازگو می کند) جز وحی نیست که به او وحی شده است» (نجم۴) و می فرماید: «آنچه پیامبر صلی الله علیه و آله برایتان آورده بگیرید و از آنچه شما را از آن منع کرده، بر حذر باشید» (حشر ۷) حال که روشن شد سخنان پیامبر صلی الله علیه و آله جز وحی مطلق نیست و وظیفه همگان آن است که در برابر سخنان ایشان خاضع باشند. می گوییم: پیامبر گرامی صلی الله علیه و آله، حضرت زهرا سلام الله علیها را چنین معرفی می کند: «برترین زنان بهشت، خدیجه سلام الله علیها دختر خویلد، فاطمه سلام الله علیها دختر محمد، مریم دختر عمران، آسیه دختر مزاحم (همسر فرعون) می باشند» (مستدرک علی الصحیحین، ج ۲، ص ۴۹۷) (بحار الانوار، ج ۴۳، ص ۱۹)
و فرمود: «فاطمه سلام الله علیها برترین زنان بهشت است، از بین تمام آنها (اولین و آخرین آنها)» (امالی، صدوق، ص ۱۲۵)
و فرمود: «برترین زنان اهل زمین است» (عیون الاخبار، ج ۲، ص ۱۸۳)
و فرمود: «فاطمه سلام الله علیها برترین زنان عالم است از بین تمام زنان، اولین تا آخرین آنها» (کمال الدین، ج ۱، ص ۲۵۷)
و فرمود: «خداوند با غضب فاطمه سلام الله علیها غضبناک و با رضایت او خرسند می شود» (معانی الاخبار، ص ۳۰۳)
و فرمود: «اگر علی علیه السلام با زهرا سلام الله علیها ازدواج نمی کرد، بر روی زمین همتایی برای زهرا سلام الله علیها پیدا نمی شد. از زمان حضرت آدم علیه السلام تا ابد» (الخصال ج ۲، ص ۴۱۴)

حال شما اشکال می کنید که فاطمه سلام الله علیها در عمر کوتاه خود چه خدمتی کرده است که چنین فضایلی در شأن او وارد شده است؟ چه خدمتی بالاتر از هدایت مردم و تابعیت از امام عصر خویش و الگو بودن برای شیعیان جهت مأموم بودن و دفاع از حریم امام، می باشد. البته این یکی از برکات وجود بانوی دو عالم است. ما که احاطه به شخصیت این بزرگان نداریم که تحلیل کنیم.
پاسخ می دهیم: آیا صرف این که ندانیم چرا فاطمه سلام الله علیها به این مقام رسید و او چه خدمت و چه خصلتی داشت که او را از میان جهانیان ممتاز کرد، سبب می شود که روایات وارده در شأن ایشان را انکار کنیم؟ ما به مقتضای روایات بالا که از وحی الهی سرچشمه گرفته است، حکم به برتری حضرت زهرا سلام الله علیها بر جهانیان می کنیم. اگر چه ندانیم که چه عملی از ایشان صادر شده است که او را به این مقام رسانده است.

گذشته از این که: ایشان به مصداق آیه تطهیر از هرگونه رجس و پلیدی و گناهی مصون و معصوم هستند (احزاب ۳۳) و ایثار و از خود گذشتگی ایشان به حدی بود که یک سوره در شأن ایشان نازل شد. (سوره انسان) (الکافی، ج ۲، ص ۲۸۳) (تفسیر کشاف ج ۴، ص ۶۷۰)
و مصداق خیر کثیری قلمداد شده است که خداوند به پیامبر گرامی صلی الله علیه و آله داده است. (سوره کوثر، تفسیر فخر رازی، ج ۳۲، ص ۱۲۴)
و هیچکس مانند او عبادت پرودگار را نمی کرد و عابدترین مردم بود. (علل الشرایع، ج ۱، ص ۱۸۱) (بحارالانوار ج ۴۳، ص ۸۵)
و زهد و ایثار ایشان به قدری بود که هرچه داشت را در راه پرودگار انفاق می کرد. (الصواعق، ص ۱۰۹) (مسند احمد، ج ۳، ص۱۵۰) (بحارالانوار، ج ۴۳، ص۸۱)
و از همه راستگوتر بود (مناقب ال ابی طالب، ج ۳، ص۳۴۱)
و دارای معجزات متعددی بود. (عوالم العلوم، ج ۱۱، ص ۸۷ به بعد) (بحار الانوار، ج ۴۳، ص ۷۸) (در المنثور، ذیل آیه ۳۷، آل عمران)
و در حسن خلق و فضایل اخلاقی کسی به پای ایشان نمی رسید. (عوالم العلوم، ج ۱۱، ص ۲۴۳ به بعد) (بحار الانوار، ج ۴۳، ص ۱۴۶، باب ۶)
و مناقب فراوان دیگر که جهت آگاهی رجوع شود به کتاب عوالم العلوم، مرحوم بحرانی، ج ۱۱، ص ۱۷ و این بود که ایشان را به الگو و اسوه برای بشریت تبدیل نمود و امامان از دامن ایشان به دنیا آمدند تا بشریت را به نور و روشنایی هدایت کنند.

۱-۳ شیعیان می گویند: خدا به پیغمبر صلی الله علیه و آله فرمود: اگر فاطمه سلام الله علیها رو خلق نمی کردم، تو را هم خلق نمی کردم. چه جور ممکنه پیغمبر صلی الله علیه و آله رو خداوند بخاطر دخترش خلق کرده باشه؟

از جابر بن عبدالله انصاری نقل شده است که او از پیامبر صلی الله علیه و آله می آورد که خداوند در حدیث قدسی چنین عرضه داشت: «یا احمد (پیامبر)؛ اگر تو نبودی، افلاک و آسمان و زمین را خلق نمی کردم و اگر علی علیه السلام نبود، تو را خلق نمی کردم و اگر فاطمه سلام الله علیها نبود، شما دو تن را خلق نمی کردم»

این روایت در کتاب الجنه العاصمه، ص ۱۴۸ به نقل از کتاب کشف اللالی نقل شده است. همینطور مرحوم مرندی نیز در کتاب مجمع النورین، ص ۱۴ و مرحوم نمازی هم در کتاب مستدرک سفینه البحار، ج ۳، ص ۱۶۹ به نقل از کتاب مجمع النورین نقل می کنند. شیخ محمد سند هم در کتاب مقامات فاطمه الزهراء سلام الله علیها ص ۸۷ و سید جعفر عاملی هم در کتاب مختصر مفید، ج ۳ ص۲۶ نقل می کند. در کتاب عوالم العلوم نیز این روایت به نقل از کتاب الجنه العاصمه، در ج ۱۱، قسم ۱، ص ۴۳ نقل شده است.

اما از حیث مفهوم؛ مفهوم روایت این نیست که امیرالمؤمنین امام علی علیه السلام از پیامبر صلی الله علیه و آله برتر باشد یا حضرت زهرا سلام الله علیها از پیامبر صلی الله علیه و آله و امیرالمؤمنین علی علیه السلام بالاتر باشد. مراد روایت این است که پیامبر گرامی صلی الله علیه و آله محور اصلی هدایت تمام انسان ها تا روز قیامت قلمداد می شود که اگر او نبود، انسان ها به کمال و هدایت دست پیدا نمی کردند و خلقت جهان و آسمان ها و زمین عبث و لغو تلقی می شد. زیرا جهان برای انسان آفریده شده و انسان نیز برای کمال و وقتی به کمال رسیدن انسان منتفی شود، خلقت جهان لغو تلقی می شود. لذا خداوند می گوید: اگر پیامبر صلی الله علیه و آله نبود، آسمان ها و زمین خلق نمی شد. از سوی دیگر مردم با هدایت پیامبر صلی الله علیه و آله مدارج کمال را طی نمی کنند؛ مگر در صورتی که این هدایت و راهنمایی او استمرار پیدا کند و هدایت و راهنمایی پیامبر صلی الله علیه و آله تنها از طریق امامت و ولایت است که ادامه پیدا می کند و مردم از طریق امامت به سنت و هدایت پیامبر صلی الله علیه و آله دست پیدا می کنند و اگر امامت نبود، هدایت پیامبر صلی الله علیه و آله ادامه پیدا نمی کرد. لذا خداوند می گوید اگر علی علیه السلام نبود، پیامبر صلی الله علیه و آله خلق نمی شد. زیرا هدایت پیامبر صلی الله علیه و آله از طریق علی علیه السلام و امامان پس از او ادامه پیدا می کند. از سوی دیگر حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها، مادر امامان و درخت امامت است و اگر او نبود، امامان پا به عرصه وجود نمی گذاشتند و با نبود امامان، هدایت پیامبر صلی الله علیه و آله و امیرالمؤمنین علی علیه السلام ادامه پیدا نمی کرد و عالمگیر نمی شد. لذا خداوند می گوید: اگر فاطمه سلام الله علیها نبود، پیامبر صلی الله علیه و آله و علی علیه السلام خلق نمی شدند. تنها اشاره به این نکته لطیف دارد و دلالت بر برتری امیرالمؤمنین علی علیه السلام بر پیامبر صلی الله علیه و آله یا حضرت زهرا سلام الله علیها بر پیامبر صلی الله علیه و آله و حضرت علی علیه السلام ندارد. (پاورقی عوالم العلوم، ج ۱۱، قسم ۱، ص ۴۴)
مشابه این مورد آیه اکمال دین است. امامت زیر مجموعه نبوت و رسالت است اما اگر نباشد، کار رسالت به اندارس می انجامد. به عنوان مثال رجوع کنید به توحید در معارف اهل بیت علیهم السلام و مقایسه کنید با آنچه پیروان سایرین در بحث توحید گفته اند.

۱-۴ همانطور که می دانید، شیعه مدعی هستند که منظور از اهل بیت، همسران نیستند و پسر عمو و داماد را اهل بیت پیامبر صلی الله علیه و آله معرفی می کنند و از طرفی دیگر اعتراف می کنند که بله همسر از اهل هست؟ از مجموعه استفتاعات: لسؤال ۱۳۲۸ یتأکد الأمر بالمعروف و النهی عن المنکر على الأهل فمن هم الأهل و هل تعتبر الزوجه منهم؟ و هل یشملها التأکید؟ الجواب: نعم الزوجه من الأهل ونفس التأکید موجود فیها والله العالم (صراط النجاه ج ۲، ص ۴۲۶)

مختصری توضیح درباره کلمه «اهل» ارائه شود. کلمه اهل به چیزی اطلاق می شود که انتساب به چیز دیگری داشته باشد. برای مثال وقتی می گوییم اهل تهران، یعنی کسانی که منتسب به تهران باشند. و یا اهل کتاب، یعنی کسانی که منتسب به کتاب هستند. و یا اهل این زمان، یعنی کسانی که منتسب به این زمان هستند. وقتی می گوییم اهل بیت یعنی کسانیکه منتسب و مرتبط با خانه ای خاص هستند. لذا هرکسی که به گونه ای انتساب و ارتباط با یک خانه داشته باشد. از نظر لغوی اطلاق اهل آن خانه، بر او جایز و صحیح است. با بیان این معنی مشخص می شود زن و زوجه از نظر لغوی و ایضا عرفی، یکی از مصادیق اهل بیت مرد محسوب می شود. اما نکته مهم این است که طراح شبهه بین مفهوم اهل بیت لغوی و عرفی با اهل بیت اصطلاحی تفاوت قائل نشده است. و ما می دانیم که ممکن است الفاظ علاوه بر معنای لغوی و عرفی، یک معنای اصطلاحی و خاص نیز داشته باشند. برای مثال صلاه که از نظر لغوی به معنی دعا می باشد اما در اصطلاح خاصش به معنی نماز و شکلی از یک عمل عبادی است.
البته اصل مشکل مخالفین درباره آیه مبارکه تطهیر است که مراد خداوند از اهل بیت، مفهوم خاص و اصطلاحی از آنان می باشد. به عبارت دیگر با اینکه این لفظ عام می باشد و لغتا و عرفا دامنه وسیعی را شامل می شود، اما خداوند متعال از این لفظ اراده ای خاص کرده اند. و این مسئله از تفسیر شخص رسول الله صلی الله علیه و آله و ایضا مفهوم آیه بدست می آید که مراد از این لفظ در این آیه کریمه، افراد مشخصی از اهل بیت پیامبر صلی الله علیه و آله می باشند که متصف به صفت خاصی یعنی عصمت هستند.

و از این قبیل موارد (یعنی اطلاق لفظ عام و اراده خاص) در قرآن بسیار است که برای نمونه به دو مورد اشاره می کنیم:
۱- إن اللهَ اصْطَفَى آدَمَ وَنوحًا وَآلَ إِبْرَاهِیمَ وَآلَ عِمْرَانَ عَلَى الْعَالَمِین (سوره آل عمران ۳۳) خداوند، آدم و نوح و آل ابراهیم و آل عمران علیهم السلام را بر جهانیان برتری داد. در این آیه کریمه، با اینکه خداوند لفظ عام آل عمران که از نظر لغت و عرف شامل همه خاندان عمران می شود، به کار برده است. اما قطعا مراد خداوند این نبوده که کل خاندان آل عمران بر جهانیان برتری دارند؛ بلکه از این لفظ عام، اراده ای خاص کرده اند. ابن حجر عسقلانی از علمای مشهور اهل سنت درباره این آیه می گوید: الْمرَادَ بِالِاصْطِفَاءِ بَعْض آلِ عِمْرَانَ وَ إِنْ کَانَ اللفْظ عَاما فَالْمرَاد بِهِ الْخصوص (فتح الباری لابن حجر، ج ۶، ص ۴۶۹) مراد از برتری، بعضی از آل عمران است (نه همه آنان)؛ هرچند که لفظ عام است اما اراده خاص می باشد.

۲- أمْ یَحْسدونَ الناسَ عَلَى مَا آتَاهم الله مِنْ فَضْلِهِ فَقَدْ آتَیْنَا آلَ إِبْرَاهِیمَ الْکِتَابَ وَ الْحِکْمَهَ وَ آتَیْنَاهمْ ملْکًا عَظِیمًا (النساء ۵۴) بلکه به مردم، برای آنچه خدا از فضل خویش به آنان عطا کرده، رشک می ورزند. در حقیقت، ما به خاندان ابراهیم علیه السلام کتاب و حکمت دادیم و به آنان ملکی بزرگ بخشیدیم. در این آیه کریمه، خداوند متعال می فرمایند که به آل ابراهیم کتاب، حکمت و ملک عظیم دادیم. اما قطعا مراد خداوند همه آل ابراهیم نبوده است. زیرا خداوند به همه آنان، کتاب و حکمت و ملک عطا نفرموده است. برای مثال جناب ساره همسر حضرت ابراهیم علیه السلام، با اینکه قطعا از آل ابراهیم محسوب می شود، اما خداوند به او کتاب نداده است. پس مشخص می شود که مراد اشخاص مشخصی از آل ابراهیم می باشند. اینها فقط دو نمونه از آیات قرآن در اطلاق لفظ عام و اراده خاص است. همانگونه که در آیه تطهیر اینگونه است.لذا با این توضیحات، مشخص می شود که وقتی در استفتاعات فقهی می فرمایند زن از مصادیق اهل مرد هست، مراد ایشان از نظر لغوی و عرفی و فقهی آن است و نه آن معنای اصطلاحی خاص که در آیه مبارکه تطهیر اراده شده است. و زنان پیامبر صلی الله علیه و آله شامل اهل بیت در آیه مبارکه تطهیر نمی شوند. همانگونه که گفتیم؛ این مسئله هم از مدلول آیه فهمیده می شود، زیرا مدلول این آیه عصمت اهل بیت علیهم السلام می باشد و به اجماع، امت زنان پیامبر صلی الله علیه و آله معصوم نبوده اند. همچنین این اختصاص از تفسیر رسول اکرم صلی الله علیه و آله به دست می آید که مراد از این آیه شریفه در زمان خود را منحصر در اصحاب کسا کرده اند. نکته بعد اینکه مخالف گفته شیعه زنان را جزء اهل بیت نمی داند و داماد و پسر عمو را جزء اهل بیت می داند. در جواب گفتیم که شیعه زنان را از اهل بیت اراده شده در آیه تطهیر نمی داند نه اهل بیت لغوی و عرفی. اینکه داماد و پسرعموی پیامبر صلی الله علیه و آله که امیرالمؤمنین علیه السلام باشد، جزء این آیه مبارکه است؛ به دلیل تفسیر رسول اکرم صلی الله علیه و آله می باشد. زیرا بنا به فرمایش پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله، امام علی علیه السلام شامل آیه تطهیر می باشد. و همچنین عده ای قابل توجهی از علمای اهل سنت نیز بدین مسئله تصریح کرده اند که زنان شامل آیه تطهیر نمی شوند. برای مثال امام طحاوی می گوید: فدَل مَا رَوَیْنَا فِی هَذِهِ الْآثَارِ مِما کَانَ مِنْ رَسولِ اللهِ صَلى الله عَلَیْهِ وَسَلمَ إلَى أم سَلَمَهَ مِما ذَکَرَ فِیهَا لَمْ یرِدْ بِهِ أَنهَا کَانَتْ مِمنْ أرِیدَ بِهِ مِما فِی الْآیَهِ الْمَتْلوهِ فِی هَذَا الْبَاب،ِ وأَن الْمرَادِینَ بِمَا فِیهَا همْ رَسول اللهِ صَلى الله عَلَیْهِ وَسَلمَ، وَعَلِی، وَفَاطِمَه، وَحَسَن،ٌ وَحسَیْنٌ عَلَیْهِم السلَام دونَ مَنْ سِوَاهم (شرح مشکل الآثار ج ۲، ص ۲۴۴، ط موسسه الرساله) ترجمه: پس آن چه ما از روایات پیامبر صلی الله علیه و آله و خطاب پیامبر صلی الله علیه و آله به ام سلمه بیان کردیم، دلالت بر این دارد که ام سلمه از کسانی که مورد نظر این آیه هستند، نمی باشد و مراد از این آیه پیامبر صلی الله علیه و آله و علی و فاطمه و حسن و حسین علیهم السلام هستند نه غیر از آنان. این برتری به گونه ای است که به اعتراف بزرگان اهل تسنن، تعظیم مقام فاطمه زهرا سلام الله علیها می بایست والاتر از سایرین باشد. ابوبکر بن داود و مالک و ابن ابی الحدید و دیگران این را گفته اند.کیف تکون عائشه او غیرها فى منزله فاطمه، وقد اجمع المسلمون کلهم من یحبها ومن لا یحبها منهم: أنها سیده نساء العالمین. چرا نسبت به عایشه این همه بزرگنمایى مى شود؟ و چرا آنقدری که در خطبه هاى جمعه و در کتابهاى ما از عایشه اسم برده مى شود، سخنى از سیده نساء العالمین (سرور زنان جهانیان) به زبان نمى آوریم؟ (شرح نهج البلاغه، ص ۲۰) ابوبکر بن داود می گوید: لا افضل ببضعه من رسول الله ـ صلى الله علیه و سلم ـ أحداً. (إرشاد الساری ۶: ۱۰، غالیه المواعظ ۱: ۲۷۰، تاریخ الخمیس۱: ۲۶۵، الروض الانف ۱: ۱۶۰)

۱-۵ آیا در قرآن به ازدواج حضرت علی و فاطمه علیهم السلام هم اشاره شده؟

خداوند می فرماید: مَرَجَ الْبَحْرَیْنِ یَلْتَقِیانِ(۱۹) بَیْنَهما بَرْزَخٌ لا یَبْغِیانِ(۲۰) فَبِأَی آلاءِ رَبکما تکَذبانِ(۲۱) یَخْرج مِنْهمَا اللؤْلؤ وَ الْمَرْجان(۲۲) دو دریای مختلف را در کنار هم قرار داد، در حالی که با هم تماس دارند، اما در میان آن دو برزخی است که یکی بر دیگری غلبه نمی کند … از آن دو لولو و مرجان خارج می شود (الرحمان ۲۰ تا ۲۲). از آنجا که آیات قرآن ظاهر و باطنی دارد، گاه هم تفسیر مادی برای آن وجود دارد و هم تفسیر معنوی. در روایات اسلامی تفسیر معنوی این دو دریا به علی علیه السلام و فاطمه زهرا سلام الله علیها و تفسیر معنوی لولو و مرجان به حسن و حسین علیهم السلام شده است. در شواهد التنزیل از سلمان فارسی در تفسیر آیه نقل شده است که منظور علی و فاطمه علیهم السلام هستند و منظور از لولو و مرجان، حسن و حسین علیهم السلام است. (شواهد التنزیل، ج ۲، ص ۲۰۹) از ابن عباس نقل شده است: منظور از دو دریا، علی و فاطمه علیهم السلام و منظور از برزخ بین آنها محبت دائمی است که قطع نمی شود و پایان نمی گیرد و منظور از لولو و مرجان، حسن و حسین علیهم السلام است (همان مدرک). در واقع برزخ به معنای مانع میان دو چیز است. در اینجا همان محبت و دوستی است که مانع از هرگونه بغی و تعدی و تجاوز می شود.

امام صادق علیه السلام فرمود: منظور از دو دریا، علی و فاطمه علیهم السلام هستند که دو دریای عمیق از علم هستند که هیچ یک بر دیگری تعدی نمی کند و منظور از لولو و مرجان، حسن و حسین علیهم السلام هستند (الخصال، ج ۱، ص ۶۵) این آیه از آیاتی است که دلالت بر فضیلت فوق العاده و جلالت عظیم برای امیرمؤمنان علیه السلام و همسر و فرزندانش می کند. چرا که علی و فاطمه علیهم السلام را تشبیه به دو اقیانوس عظیم نموده، اقیانوسی که نشانه عظمت خدا و منبع برکات و مبدأ دانش و علوم بسیار و نشانه بارز اخلاق کریمه و جود و سخاوت و پاکی و عصمت است و فرزندانشان را به جواهرات گرانبها و بیمانندی تشبیه می کند که در دل اقیانوس پرورش یافته و به خارج می رسند. حسن و زیبایی و جمال ظاهر و باطن و علم و تقوا و فضیلت و پاکی و عصمت همه در آن درج است. درباره چه کسی در اسلام این همه فضائل دیده می شود؟

 1-6 یکی از مطالبی که زیاد می شنویم، این است که عقد فاطمه و علی علیهم السلام از جانب خدا بوده، اما اخیرا مخالفین ادعا کردند نه تنها چنین نبوده، طبق روایتی حضرت زهرا سلام الله علیها نسبت به این ازدواج ناراضی بوده و بعدا پیامبر صلی الله علیه و آله راضیش کرده!!!

در مورد روایتی که از تفسیر قمی نقل کرده اند، باید توجه کرد؛ آنچه در تفسیر قمی آمده، از خود علی بن ابراهیم عالم بزرگ شیعه نیست، بلکه تنها تفسیر سوره فاتحه، بقره و کمی از ال عمران از ایشانست و بقیه آن از شاگردش ابوالفضل العباس می باشد و روایت مورد استناد در تفسیر سوره نجم نقل شده (کلیات فی علم الرجال، آیت الله سبحانی، ص ۳۰۱) روایت مورد استناد در تفسیر قمی به صورت مرسل و بدون سند کامل نقل شده، لذا قابل قبول نمی باشد این که عقد حضرت علی و حضرت زهرا علیهم السلام از ناحیه خداوند صورت گرفته به هیچ وجه قابل مناقشه نیست و در این باره روایات فراوانی از کتب شیعه و سنی صادر شده است.

کتب شیعه:
۱- شیخ صدوق در عیون الاخبار از پیامبر صلی الله علیه و آله روایت کرده: من فاطمه سلام الله علیها را تنها زمانی به عقد علی علیه السلام در آوردم که خداوند مرا به این کار دستور داد. (عیون الاخبار ج، ۲ص ۵۹)
۲- در روایت دیگر فرمود: فرشته ای بر من نازل شد و گفت: خداوند به تو سلام می رساند و می گوید من فاطمه سلام الله علیها را به عقد علی علیه السلام در آورده ام. پس آن دو را به یکدیگر تزویج کن (بحار الانوار، ج ۴۳، ص ۱۰۵ – عیون الاخبار، ج ۲، ص ۲۷)
۳- خداوند چنین می گوید که شما فرشتگان را شاهد می گیرم که من فاطمه، دختر محمد صلی الله علیه و آله را به عقد علی بن ابی طالب علیه السلام در آوردم. (امالی ص ۵۵۹، بحار الانوار ج ۴۳، ص ۹۲، باب ۵)

کتب اهل تسنن:
۱- طبری از پیامبر صلی الله علیه و آله روایت کرده: جبرئیل به من اطلاع داد: خداوند فاطمه سلام الله علیها را به همسری علی علیه السلام در آورده و چهل هزار فرشته را گواه این عقد ساخته. (ذخائر العقبی ص ۳۲)
۲- متقی هندی روایت کرده: خداوند به من دستور داده تا فاطمه سلام الله علیها را به همسری علی علیه السلام در آورم. (کنز العمال ج ۶، ص ۱۵۲ – مجمع الزوائد، ج ۹ ص ۲۰۴ – فیض القدیر، ج ۲، ص ۲۱۵ – فضائل الخمسه، محقق فیروز آبادی؛ ج ۲، ص ۱۳۰ به بعد)