کارگاه آموزشی شماره 182 – اهمیت ویژه 24 ساعت روز و عید غدیر

صوت کامل کارگاه

بسم الله الرحمن الرحیم

اللَّهُمَّ کُنْ لِوَلِیِّکَ الحُجَهِ بنِ الحَسَن. صَلَواتُکَ علَیهِ و عَلی آبائِهِ فِی هَذِهِ السَّاعَهِ وَ فِی کُلِّ سَاعَهٍ وَلِیّاً وَ حَافِظاً وَ قَائِداً وَ نَاصِراً وَ دَلِیلًا وَ عَیْناً حَتَّى تُسْکِنَهُ أَرْضَکَ طَوْعاً وَ تُمَتعَهُ فِیهَا طَوِیلا

تقدیم به ساحت مقدس و مبارک و منور حضرت مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف صلوات.

بزرگداشت و انجام آداب و رسومات خاص در ایام بخصوص

یکی از ویژگی های مشترک مردمان دنیا در طول تاریخ ارزش دهی، بزرگداشت و انجام آداب و رسومات خاص برای روزها و ساعت ها و زمان های خاصی از زندگی آن هاست. به طور مثال پدری که روز تولد فرزندش را به شادی می نشیند و یا زوج جوانی که سالگرد روز اولین دیدار و ملاقات شان را در قالب صرف یک ناهار و یک شام در یکی از بهترین رستوران های شهر به یادآوری خاطرات می گذرانند. ادیان، فُرق، ملل، کشورها، سازمان ها، ارگان ها و هر مجموعه ای که شما خود را عضوی از آن مجموعه در نظر بگیرید، برای زمان ها و ساعات مشخص، آداب مشخصی تنظیم می کنند. به طور مثال یهودیان روزها و ایام مشخصی برای جشن گرفتن یا توبه کردن دارند. مسیحیان باید ۴۰ روز را روزه بگیرند یا ایامی برای عزاداری و شادی دارند که هر کدام از آن ها آداب و رسوم ویژه ای دارد. تاریخ ادیان و ملل و کشورها را که بررسی می کنیم، می بینیم مردمان ایران ایام نوروز را با آداب و رسوم خاصی جشن می گیرند. مثلاً شبی را به عنوان شب یلدا به شادی می نشینند.

ما در اسلام؛ برترین و آخرین دین الهی، ایام و روزهایی خاص داریم که آداب و رسوم خاصی دارند. به طور مثال شما برای روز عاشورا آداب و رسوم خاصی دارید. مثلاً در روز عاشورا حق نداریم روزه بگیریم. در حالی که این کار یکی از برترین کارهای اسلام است و اگر ما روزه بگیریم، در این روز خاص توبیخ خواهیم شد و این کار حرام اعلام شده یا معمولی ترین کارها مثل خرید کردن در روز عاشورا بسیار منفور و مکروه اعلام شده. به طور کلی برای این ۲۴ ساعت مشخص روز عاشورا آداب مشخصی تعریف شده که شما آن ها را انجام می دهید.

دیگر شب هایی که در اسلام مشخص شده، شب قدر است که برای مسلمانان تعریف شده تا در آن احیا بگیرند.

شب دیگری نیز مانند شب نیمه شعبان داریم که آداب و رسومی مثل احیا گرفتن دارد و برای این کار ثواب های زیادی ذکر شده، به طوری که خداوند گناهان احیاگران در این شب را می ریزاند. حتی بیشتر از شبهای قدر و تمامی شبهای رمضان و یا اگر کسی در روز نیمه شعبان متولد شده باشد، به حرمت زمان ۲۴ ساعته آن و تقارن ولادت آن فرد با حضرت مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف در روایات داریم که آن مولود از دنیا نمی رود؛ مگر اینکه سعادتمند و اهل بهشت شده باشد.

آداب غدیر:

یکی از روزهای پر از آداب و رسوم و مهم و پر از شادی که فضیلت بسیار بالایی دارد، روز عید غدیر است. طبق روایات اگر بخواهیم بهترین، والاترین و شادترین روز اسلام را به شادی بنشینیم، می بینیم که معصومین علیهم السلام روز عید غدیر را با این ویژگی ها به ما معرفی فرمودند. به طور مثال:

در کتاب الخصال صفحه 3۹۴ حدیث ۱۰۱ از امام صادق علیه السلام داریم:

«یَوْمُ اَلْغَدِیرِ أَفْضَلُ اَلْأَعْیَادِ»
عید غدیر برترین اعیاد است.

در کتاب التحصین صفحه ۵۵۰ پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله دقیقا همین عبارات را برای عید غدیر می فرمایند.

در کتاب کافی جلد ۴ صفحه ۱۴۸ داریم که: آیا برای مسلمانان روزی به جز جمعه، قربان و فطر عید دیگری هم هست؟ و امام معصوم فرمودند: آری؛ عیدی که حرمتش از همه اعیاد بزرگتر است. راوی می گوید: فدایتان شوم چه عیدی است؟ امام معصوم می فرمایند: آن روز، روزی است که پیامبر صلی الله علیه و آله حضرت علی علیه السلام را به جانشینی خودشان منصوب کردند و فرمودند: «هرکس که من مولای او هستم، پس علی علیه السلام هم مولای او است.»

در مورد روز غدیر روایت خاص و ویژه ای از امام صادق علیه السلام در کتاب التهذیب جلد 3 صفحه ۱۴۳ حدیث ۱ داریم که نشان دهنده عظمت و اهمیت روز عید غدیر در تمامی طول تاریخ است. این روز، روز اختصاصی اسلام نیست بلکه روز اختصاصی شادی تمامی ادیان و ملل بوده از حضرت آدم علیه السلام تا حضرت خاتم صلی الله علیه و آله، از ابتدای خلقت تا انتهای خلقت، روز هجدهم ذی الحجه مورد تعظیم قرار می گرفته است.

امام صادق علیه السلام می فرمایند: هو عید الله الاکبر.

نکته بسیار مهمی که در این حدیث باید توجه کنیم، این است که خدا روز مشخصی را به عنوان عید خودش قرار داده. به طور مثال خداوند روزهایی را به عنوان روزهای مهمانی خودش یاد کرده که ماه رمضان است. روز عید غدیر را عید قرار داده که در مورد عید قرار گرفتن این روز توسط خداوند، حتما با شما صحبت خواهم کرد. اصل حدیث درباره عظمت روز عید غدیر در اسلام را عرض می کردم:

«هو عید الله الاکبر و ما بعث الله نبیا الا و تعید فى هذا الیوم و عرف حرمته و اسمه فى السماء یوم العهد المعهود و فى الارض یوم المیثاق الماخوذ و الجمع المشهود»

روز عید غدیر، بزرگترین عید خدا است و خداوند عز و جل هیچ پیامبری را مبعوث نکرده؛ مگر این که روز عید غدیر را جشن گرفته و نسبت به این روز و حرمت آن معرفت پیدا کرده است.

 این نشان می دهند که تمامی پیامبران الهی روز عید غدیر را عید گرفتند و اگر من و شما این روز را بزرگ بداریم، کاری مشابه کار حضرت نوح یا ابراهیم یا حضرت موسی علیهم السلام انجام داده و خودمان را به آن ها شبیه کرده ایم.

یکی از نکات بسیار مهمی که در مورد ارزشمندی ویژه روز عید غدیر باید مورد توجه قرار بگیرد که یقینا توجه به آن معرفت ما را افزایش خواهد داد، این است که خود ما انسان ها روزها و ساعت های خاصی را برای خودمان با توجه به خاطرات، خوشی ها، احساساتی که به صورت لحظه ای و روزانه که ایجاد شده و یا ملل و کشورهایی که به واسطه پیروزی ها و اتفاقات خوش ملی که برای آن ها ایجاد شده، به عنوان عید و شادمانی قرار می دهیم و در تاریخ ثبت می کنیم اما در مورد روز عید غدیر با توجه به صحبت هایی که شد، باید این نکته را در نظر بگیریم که این روز، روز شادی ای است که خداوند آن را به عنوان عید خاص خودش قرار داده. زمانی که خداوند این روز را برای عید و شادی قرار می دهد، می توانیم با علم به این موضوع به این حدیث نگاه کنیم که ائمه ما در احادیث مختلف می فرمایند: روز عید غدیر در آسمان ها پرشورتر و پرسرورتر نسبت به زمین برگزار می شود و فرشتگان الهی این روز را به شادی می نشیند.

تعبیر حقیر به این است که کشورها، دولت ها برای مناسبت های خاصی در سال در روزهای خاصی و مناسبت های ملی بودجه هایی را تعریف می کنند که از ابتدای سال مشخص است تا چنین مبلغی را به عنوان شادی هزینه کنیم و مردم این روز را بزرگداشت کنند. به عقیده حقیر خداوند هم برای برگزار شدن این روز شاد تاریخی، برنامه های ویژه ای تدارک دیده است. فرشتگان این روز را در آسمان ها جشن می گیرند. در روایت داریم که فرشتگان در این روز به کاخ های ویژه ای در آسمان ها دعوت می شوند و مراسم مجلل و پر شکوهی در آن جا برگزار خواهد شد. فرشتگان نثار حضرت زهرا سلام الله علیها که به نوعی نقل و نبات و شادباشی است که بر سر عروس و داماد می ریزند و زمانی که امیرالمؤمنین علیه السلام و حضرت زهرا سلام الله علیها وصلت کردند، بر روی سر این بزرگواران ریخته شد و فرشتگان آن را جمع آوری کردند، در روز عید غدیر نثار حضرت زهرا سلام الله علیها را به همدیگر هدیه می دهند.

روز عید غدیر، روز شادی بین المللی تمام مردمان معتقد به ادیان الهی است. در کتاب اقبال الاعمال جلد ۲ صفحه ۲۶۴ چنین آمده:

إِنَّهُ الْیَوْمُ الَّذِی تَابَ اللَّهُ فِیهِ عَلَى آدَمَ علیه السلام – فَصَامَ شُکْراً لِلَّهِ تَعَالَى ذَلِکَ‏الْیَوْمَ وَ إِنَّهُ الْیَوْمُ الَّذِی نَجَّى اللَّهُ تَعَالَى فِیهِ إِبْرَاهِیمَ علیه السلام مِنَ النَّارِ فَصَامَ شُکْراً لِلَّهِ تَعَالَى عَلَى ذَلِکَ وَ إِنَّهُ الْیَوْمُ الَّذِی أَقَامَ مُوسَى هَارُونَ علیه السلام عَلَماً فَصَامَ شُکْراً لِلَّهِ تَعَالَى ذَلِکَ الْیَوْمَ وَ إِنَّهُ الْیَوْمُ الَّذِی أَظْهَرَ عِیسَى وَصِیَّهُ شَمْعُونَ الصَّفَا- فَصَامَ شُکْراً لِلَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ ذَلِکَ الْیَوْمَ وَ إِنَّهُ الْیَوْمُ الَّذِی أَقَامَ رَسُولُ اللَّهِ صلی الله علیه و آله عَلِیّاً علیه السلام – لِلنَّاسِ عَلَماً وَ أَبَانَ فِیهِ فَضْلَهُ وَ وَصِیَّتَهُ فَصَامَ شُکْراً لِلَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ ذَلِکَ الْیَوْمَ وَ إِنَّهُ لَیَوْمُ صِیَامٍ وَ قِیَامٍ وَ إِطْعَامٍ وَ صِلَهِ الْإِخْوَانِ وَ فِیهِ مَرْضَاهُ الرَّحْمَنِ وَ مَرْغَمَهُ الشَّیْطَانِ.

خداوند در روز ۱۸ ذی الحجه حضرت ابراهیم علیه السلام را از آتش نجات داد که مقارن بود با عید غدیر. یعنی تمام کسانی که به حضرت ابراهیم علیه السلام معتقد هستند، به شادی و پیروزی و ظفر این حضرت بر نمرود و خوار شدن نمرود ملعون باید این روز را جشن بگیرند و به شادی بنشیند.

در بحارالانوار جلد ۹۸ صفحه ۱۹۴ آمده است که در روز ۱۸ ذی الحجه روز عید غدیر بود که حضرت موسی علیه السلام به وسیله اژدها بر جادوگران چیره شدند و فرعون و لشکریانش خوار و ذلیل شدند. تمام یهودیان عالم داستان چیره شدن موسی علیه السلام بر فرعون را قبول دارند و آقایان نمی خواهند که این روز بزرگ را جشن بگیرند؟

تمام معتقدین به حضرت عیسی علیه السلام و تمام مسیحیان عالم آیا نمی خواهند روزی که جناب شمعون الصفا، جانشین حضرت عیسی علیه السلام معرفی شدند را جشن بگیرند که مقارن با روز 18 ذی الحجه روز غدیر بود؟

حضرت موسی علیه السلام وصی خود یوشع بن نون را در روز 18 ذی الحجه مقارن با عید غدیر به عنوان جانشین خودشان برگزیدند و به مردم معرفی کردند.

جناب سلیمان بن داوود علیه السلام در روز 18 ذی الحجه جناب آصف بن برخیا را به مردم به عنوان جانشین خودشان معرفی کردند و در این روز بود که به معرفی ایشان اصرار ورزیدند و دلایلی را برای مردم خودشان آوردند.

امیرالمؤمنین علیه السلام می فرمایند:

«هَذَا یَوْمُ شِیثٍ هَذَا یَوْمُ إِدْرِیسَ هَذَا یَوْمُ یُوشَعَ هَذَا یَوْمُ شَمْعُونَ»

مصباح المتهجد ج ۲ ص ۷۵۶

این روزی است که اوصیاء الهی در این روز معرفی شدند. اگر با دید منطقی و حقیقت گرایی نگاه کنیم، تمام معتقدین به ادیان الهی به واسطه اتفاقات و پیروزی های ظفرمندانه و شادمانی ها و خوشی هایی که در این روز برای پیامبران خودشان اتفاق افتاده، به واسطه محبت به پیامبر خودشان باید این روز را جشن بگیرند. البته ما عظمت این روز را به واسطه ولایت و ابلاغ و اعلام سراسری ولایت امیرالمؤمنین علیه السلام تا حضرت مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف که ارزش دهی شده از جانب خداوند است، می بینیم و بزرگ می داریم و به شادی می نشینیم.

شکافنده علوم و آقا و مولا و سرور خلقت امام محمد باقر علیه السلام حدیثی دارند، در جلد دوم کافی صفحه ۲۱:

«لَمْ یُنادِ بِشَیْ ءٍ مِثْلَ ما نُودِیَ بِالْوِلایَهِ یَوْمَ الْغَدیرِ»

هیچ امر و هیچ حکمی در هیچ زمانی از خلقت، به مانند چیزی که در روز غدیر اعلام و ابلاغ شد، از جانب خداوند اعلام و ابلاغ نشده و مثل و مانند ندارد.

ولایت امیرالمؤمنین علیه السلام تا حضرت مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف که در روز غدیر اعلام و ابلاغ شده و نسبت به آن بیعت زبانی و دست در دست و چشم در چشم از مردمان گرفته شده، اصلی ترین و تنها ارزش ۲۴ ساعته روز عید غدیر است. اگر تصور کنیم ما ۸۰ سال زندگی می کنیم، به واقع با زاویه جدیدی باید بگوییم معنای این جمله این است که ما ۸۰ دفعه ۲۴ ساعت روز غدیر را درک می کنیم. همان طور که ۸۰ بار در طول زندگیمان روز عاشورا یا شب قدر و یا سحر نیمه شعبان را درک می کنیم. ثانیه به ثانیه ۲۴ ساعت روز غدیر به واسطه اعلام الهی ولایت امیرالمؤمنین علیه السلام ارزش و برکت و عظمت ویژه ای و خاصی دارد.

در کتاب عوالم العلوم جلد 15/3 صفحه ۲۰۹ حدیثی از امام رضا علیه السلام داریم که نشان دهنده این است که ثانیه به ثانیه این روز و هر عملی که در این روز انجام می شود، به واسطه عید غدیر ارزشمند می شود:

«الْبِرُّ فِیهِ یُثْمِرُ الْمَالَ وَ یَزِیدُ فِی الْعُمُرِ»

هر کار خیر و خوبی که در روز عید غدیر انجام داده می شود، سبب به ثمر نشستن عمر و مال انسان می شود.

شما در هر روزی از ۳۶۵ روز سال می توانید اطعام کنید، فقیر یا ثروتمندی را بر سر سفره خود بیاورید و عمل اطعام مؤمن را انجام دهید اما ارزشمندترین روز برای اطعام مؤمنین در چه روزی است؟ در روز عید غدیر. در کل ۳۶۵ روز سال، پر فضیلت ترین روز برای اطعام را در روز عید غدیر داریم. احادیث بسیاری داریم از ائمه معصومین علیهم السلام که اگر مؤمنی را در روز عید غدیر به محبت امیرالمؤمنین علیه السلام اطعام کنید، ثواب این اطعام به مانند این است که تمام انبیا و رسل و صدیقین و شهدا و پیامبران الهی علیهم السلام را اطعام کرده اید. در بعضی روایات به مانند این است که تمامی انبیاء و رسل الهی را به دست خودتان غذا در دهانشان گذاشته اید و اطعام کرده اید. در بعضی از احادیث داریم به ازای هر یک نفری که اطعام می کنید، ثواب اطعام یک میلیون نفر از شهدا و صدیقین و مؤمنین و پیامبران الهی در نامه عمل شما نوشته می شود.

یعنی اگر شما در ۲۴ ساعت روز غدیر فردی را اطعام کردید، به این ثواب نائل می شوید اما اگر روز بعد عید این کار را انجام دادید، من باب این که در این محدوده زمانی انجام نشده، از این فضیلت بهره ای نمی برید. دقیقاً به مانند این که شما در یک ۲۴ ساعت مشخص از روز عاشورا باید اعمال آن را به جا بیاورید. اگر در آن ۲۴ ساعت به جا نیاورید، می توانید در سایر روزها هم به جا بیاورید و هیچ منعی ندارد اما ارزشی که در آن زمان خاص به عمل شما داده می شد، حذف می گردد. به عقیده حقیر باب و در رحمت خاصی در زمان مشخصی در درگاه الهی مفتوح می گردد که باز بودن این باب، زمان معینی دارد و پس از آن، این باب و ارزش دهی خاص بسته می شود.

اگر کسی از حقیر بپرسد: چرا در روز عید غدیر به وسیله جشن و مهمانی این روز را بزرگداشت می گیریم؟ در پاسخ خواهم گفت که حقیر و تمامی مسلمانان و مؤمنانی که در طول تاریخ روز عید غدیر را جشن و مهمانی گرفتند، به شیوه و آداب و رسوم ائمه معصومین علیهم السلام عمل کرده اند.

در کتاب بحارالانوار جلد ۹۴ صفحه ۱۱۸ امام حسن مجتبی علیه السلام در روز عید غدیر مردم را به جشنی در خانه خودشان دعوت کردند و به وسیله ناهار و پذیرایی مردم را اطعام نمودند و در آخر مهمانی، همه کسانی که در آن جا حاضر شده بودند را به وسیله هدایایی بدرقه کردند. در متن حدیث داریم: «و انصرف غنیهم و فقیرهم بِرفدِه الی عِیَالِه» تمام کسانی که در مجلس بودند، چه ثروتمند و چه فقیر، زمانی که از مجلس خارج می شدند، از دستان مبارک امام مجتبی و امیرالمؤمنین علیهم السلام هدیه دریافت می کردند و به سمت خانه هایشان می رفتند.

همچنین در بحارالانوار جلد ۹۴ صفحه ۱۱۲ داریم که امام هشتم مردم را در روز عید غدیر به افطاری دعوت کردند.

روز عید غدیر؛ ارزشمندترین روز برای روزه داری است و امام رضا علیهم السلام به وسیله دعوت به افطاری مردم را دعوت به روزه داری کرده اند. در روایات داریم که اگر کسی روز عید غدیر را روزه بگیرد، مانند این است که تمامی عمر خلقت را روزه گرفته و ثواب و فضیلت روزه بودن در تمامی عمر خلقت را به او داده می شود. امام رضا علیهم السلام افطاری دادند و مردم را به وسیله این افطاری اطعام کردند و مانند حدیث قبل، مردم را با هدایایی به سمت منازلشان راهی کردند.

ارزش و اهمیت و عظمت روز عید غدیر در قالب این گفتگوی کوتاه و غیر حضوری بیان نخواهد شد و هیچ زمانی، هیچ فردی در تاریخ برای ارزش روز عید غدیر نمی تواند حد قرار دهد. کتب، احادیث و روایات بسیاری در عظمت و ارزش روز غدیر داریم. هر کسی که خداوند به او توفیق دهد و منت بگذارد و مشمول رحمت الهی شود و روز عید غدیر را به روشی مثل روش هایی که در این کانال یا آنچه سایر سخنرانان مطرح کردند، بزرگداشت بگیرد و خدمتگزاری 14 معصوم علیهم السلام را انجام دهد و از مردم به نوعی برای امیرالمؤمنین و ائمه معصومین تا حضرت مهدی علیهم السلام بیعت بگیرد، سبب شادمانی و تشویق مردم برای عید گرفتن و تعویض لباس نو شود، قطع به یقین مورد توجه درگاه الهی و ائمه معصومین علیهم السلام قرار خواهد گرفت و یقینا در زندگی دنیوی و اخروی، بهای بزرگداشت این روز را به بهترین حالت و شیرین ترین حالت خواهد چشید.

ان شاءالله خداوند بر ما و نسل و ذریه ما توفیق خدمتگزاری و یاری ائمه معصومین علیهم السلام از طریق ابلاغ ولایتی که در روز عید غدیر اعلام و ابلاغ شده، عنایت بفرماید و ان شاءالله تمامی غدیرهای زندگیمان و تمامی غدیرهایی که نسل و ذریه مان سپری خواهند کرد، به غفلت و بیهودگی و گناه و بلهوسی نگذرد.

تقدیم به ساحت مقدس غریب و شهید این روز امام باقر علیه السلام.

والسلام علیکم و رحمه الله و برکاته
اللهم صل علی محمد و آل محمد و عجل فرجهم