کارگاه آموزشی شماره ۲۷ – خطابه غدیر و راه کارهای نشر آن

صوت کامل کارگاه

بسم اللّه الرحمن الرحیم

و به نستعین انه خیرُ ناصرٍ و معین
اللهّم صلی علی محمد وآل محمد وعجل فرجهم والعن اعدائهم اجمعین
الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِی جَعَلَنَا مِنَ الْمُتَمَسِّکِینَ بِوِلاَیَهِ أَمِیرِ الْمُؤْمِنِینَ وَ الْأَئِمَّهِ عَلَیْهِمُ السَّلاَمُ

با سلام؛
عنوان بحث، راه کارهای نشر خطابه غدیر است. در این برنامه به این‌که چگونه می‌توانیم خطابه غدیر را در بین مردم فرهنگ‌سازی کنیم، می پردازیم. وقتی که ما بخواهیم راجع به موضوعی قدم‌هایی را برداریم، باید حتماً تک‌تک‌مان بنشینیم و اول خودمان حداقل یک‌بار با دقت این خطابه پرمحتوا را مرور کنیم. حتی من پیشنهاد می‌کنم کتاب‌هایی را که می‌خواهید استفاده کنید، با مقدمه‌هایی از نویسنده‌هایی باشد که در جهت نشر خطابه غدیر مقدمه‌ها را بر متون اصلی نوشته‌اند تا بتواند فکر و ذهن من و شما را باز کنند نسبت به اینکه چگونه می‌توانیم با این خطبه هرچه بیشتر آشنا شویم و در جهت آشناسازی مردم با این خطبه چه اقداماتی را انجام دهیم. البته نکته این‌جاست که اگر قرار شد این اقدامات را عملی کنیم، باید حتماً مشورت کنیم. از کسانیکه تجربه این کار را داشته‌اند، استفاده کنیم. فضای مجازی مثل اینترنت و سایت‌هایی که در این زمینه هست را ببینیم که می‌تواند به ما کمک کند یا نه. ولی اولین اقدامی که خود من که الان دارم، راجع به این موضوع با شما صحبت می‌کنم و هرکسی که الان دارد این صحبت را می‌شنود، باید نسبت به خطابه غدیر و محتوای آن آشنایی مکفی داشته باشد. یعنی بشینیم یک دور آن را مطالعه کنیم، معنی آن را بخوانیم، با جملات عربی آن و موضوعاتی که راجع به آن‌ها پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله در این خطابه صحبت کرده اند، آشنایی داشته باشیم. وقتی که این آشنایی و انس‌گرفتن با خطابه برای ما جا بیفتد، خودش بابی برای این است که راه‌کارهایی را در این زمینه که چگونه می‌توانیم خطابه را در بین مردم جا‌ بیندازیم و فرهنگ‌سازی کنیم. البته که هرکس باید یک سری مقدمات و آمادگی‌هایی را برای خودش غیر از مطالعه محتوای خطابه ایجاد کند،.توسل به امام زمان علیه السلام، استغفار کردن، استمداد طلبیدن از محضر مبارک ایشان که اجازه بفرمایند چیزی به ذهن ما خطور کند که از آن استفاده کنیم در جهت بزرگداشت مقام جدّشان امیرالمؤمنین علیه السلام و معرفی خطابه غدیر قدم برداریم. این مقدماتی است که دوستان راجع به آن گفت و گو کرده اند.

پس مقدمه اول: باید محتوای خطبه غدیر را خودمان با دقت بخوانیم و یک تسلط مکفی به آن داشته باشیم (عربی و فارسی). با مقدمه‌هایی که نویسنده‌های مختلف نوشته‌اند، مثل کتاب سروش آفتاب یا پیام نگار که مقدمه های زیبایی دارد و در باز کردن ذهن من و شما بابت فرهنگ سازی خطابه غدیر در بین آحاد جامعه و عموم مردم می‌تواند کمک مؤثری بکند. پس اول محتوای خطبه را باید بخوانیم و دوم این‌که این خطابه را چطور نشر دهیم. طبیعتاً اقدامی نخواهد شد، فکری به ذهن ها خطور نخواهد کرد، ایده ای به ذهن ها نخواهد آمد و آن ایده پخته نخواهد شد، عملی نخواهد گشت؛ مگر به اِذن حجت و ولی خدا و تنها وارث غدیر یعنی امام عصر ارواحنا له فداه. پس دست استمداد به سمت آن منبع واقعی و تمام نور یعنی حضرت ولی عصر ارواحنا فداه دراز کنیم. به محضر ایشان برای خودمان و مخاطبانمان طلب استغفار کنیم، سعی کنیم دلشان را به دست بیاوریم، با یک کار نیکی که به ایشان یا اجداد طاهرینشان یا مادرشان حضرت نرجس خاتون، یا حضرت فاطمه زهرا سلام الّله علیها تقدیم می کنیم. دلشان که به دست آمد، بعد می توانیم استمداد بطلبیم که کمک کنند و فکری به ذهن ما بیندازند و توانایی بدهند برای اقدام اعمالی که بتوانیم در جهت بزرگداشت خطابه غدیر جدشان، رسول اکرم صلی اللّه علیه و آله اقداماتی را انجام بدهیم. پس اگر این دو مقدمه انجام بشود، به نظر می‌رسد که بتوانیم امیدوار باشیم که وظیفه مان را تا حدودی در قبال نشر خطابه غدیر انجام بدهیم.

کارها و راهکارهایی که به شما پیشنهاد داده می شود، یک سری راهکارهای نمونه است. نه این که حتماً این کار ها باید بشود یا فقط این کارها خواهد شد و کار دیگری نباید بشود، نه! یک سری از دوستان فکر کرده‌اند و ایده‌ها به ذهن‌شان رسیده و عملی بوده و ما چون وقت نداریم، یک سری را به صورت تیتروار می‌گوییم. حتماً بعداً چیزهایی به ذهن دیگر افراد خواهد رسید و نکات دیگری را با هم به اشتراک بگذارید تا از انجام وظیفه مان بهره کافی ببریم.

قدم اول این است که ببینیم می‌خواهیم برای چه مخاطبی، خطابه غدیر را معرفی کنیم. اولین و بهترین بستر برای انجام این وظیفه ایام عید غدیرخم است که به مناسبت روز مراسم معرفی جانشینان توسط پیامبر صلی اللّه علیه و آله یک عده دورهم جمع شدند. خب بهترین وقت همان مراسم است که بگوییم پیامبر صلی اللّه علیه و آله در آن زمان چه گفتند؟ و بعد شروع کنیم با ترفندها و لطایفی راجع به معرفی جانشینان و محتوای سخنان پیامبر اکرم صلی اللّه علیه و آله حرف بزنیم، برنامه اجرا کنیم و کل محتوای جشن‌مان محوریت خطابه غدیر و آشناکردن مردم با آن و البته معرفی راهکارهایی که برای نشر آن می توانند انجام دهند. ما راهکارهایی را ارائه می دهیم ولی به فراخور نوع مخاطب و سطح مخاطبین تشخیص استفاده از آنها و بومی‌سازی برای مخاطب با خود شخص است. به عنوان نمونه فرض کنید جامعه مخاطب شما برای معرفی خطابه غدیر جامعه هنرمندان هستند. کسانی که در کار هنری هستند، هر نوع کاری، خطاطی، نقاشی، تذهیب، منبت کاری، قلم زنی، مینا کاری و … ما می‌توانیم با تشویق دوستان‌مان که در کار هنری هستند، مثلاً آقای دوست هنرمند من که شغلت میناکاری هست، یک همچین سخنرانی ای را پیامبر اکرم صلی اللّه علیه و آله دارند. این جمله اش را شما بیا در هنر میناکاری‌ات استفاده کن. روی بشقاب مسی، خوش خط بنویس، دورش را نقاشی کن، بذار توی کوره پخته شود، بعد ما از تو می خریم. بهترین کار در بین هنرمندان این رشته را کمک هزینه سفر کربلا می دهیم، از آن کارها نمایشگاه برگزار می‌کنیم، این یک کار است. یعنی آن میناکار مجبور است برای این‌که ارادت خودش را به امیرالمؤمنین صلی اللّه علیه و آله نشان دهد، برود محتوای خطبه را بخواند، پرزنت شما را گوش دهد و بعد نسبت به آن‌چه که دریافت کرده است و جمله‌ای که شما آن را بزرگ نمایی کرده اید، مثلاً چه جمله ای پیامبر اکرم صلی اللّه علیه و آله در این خطبه می فرمایند: هذا عَلِی، أَنْصَرُکُمْ لی، این علی علیه السلام است که بین شما نسبت به من یاورترین است. بیشترین یاری‌رسانی را او به من رسانده است. خب این یک جمله بسیار زیباست که در وصف هیچ کس دیگری پیغمبر اکرم صلی اللّه علیه و آله نگفته‌اند. کجا گفته‌اند؟ خطبه غدیر. خطبه غدیر چیست؟ سخنرانی پیغمبر اکرم صلی اللّه علیه و آله در روز عید غدیر. مگر پیامبر صلی اللّه علیه و آله سخنرانی داشتند در آن روز؟ بله، محتوای آن سخنرانی این است و بعد دیگر وارد معرفی محتوا می شویم. این را بعنوان نمونه عرض کردم که بدانید برای مخاطب‌مان چه کارهایی می‌شود انجام داد. حال من شروع می‌کنم تیتروار کارهایی که راجع به خطابه غدیر می شود انجام داد را عنوان می‌کنم. شما می‌توانید هر کدام را که تازه‌گی دارد برایتان، با مخاطبتان بومی‌سازی کنید و ان‌شاءالله اجرا کنید. در اجرا اگر نیاز به مشورت بود، قطعاً من و دوستانم و خود شما با هم همفکری می‌کنیم و بهترین راهکار را ان‌شاءالله پیدا می‌کنیم.

اگر فرض کنیم خانواده‌های عموم جامعه مخاطب ما باشند، یعنی جلسه‌ای خانوادگی داریم و می‌خواهیم خطبه غدیر را معرفی کنیم، چه کارهایی می‌توانیم انجام دهیم؟ یکی از بهترین موضوعات ختم خطبه غدیر است. پیشنهاد بدهیم جلسات مهمانی و صله ‌رحم خانوادگی تشکیل بشود. سالی ۳ بار، ماهی یک دفعه، یک خانواده‌ای بیست نفر، سی نفر، چهل نفر، کل خاله، دایی، پسر عمه و پسر خاله جمع شوند و بهانه ختم خطبه غدیر باشد. ولی ما که نداشتیم ختم خطبه غدیر تا حالا!!! یعنی چی؟ توجیح مون چیه؟ توجیح ما این است که دستور اهل بیت علیهم السلام برای توسل به ایشان توسل به صاحت مقدس خودشان و البته کلام ایشان است. اگر یک عده ای می‌نشینند ختم زیارت عاشورا برمی دارند یا جلسه حدیث کساء دارند یا جلسه زیارت جامعه دارند، خب چرا این کار را می کنند؟ بابت این است که توسل پیدا می‌کنند به آن کلماتی که در غالب دعا و زیارت از ناحیه امام معصوم علیه السلام صادر شده است تا نظر آن امام معصوم و اجداد طاهرینشان یا ابناء مطهرشان علیهم السلام را به خودشان جلب کنند و ان شاءالله حاجت‌شان روا شود. خب مگر خطابه غدیر که سخنرانی پیغمبر اکرم صلی اللّه علیه و آله است که درون آن دعا هست، دعوت به دین هست، آموزش معارف دینی هست و یک پکیج کامل دین را پیغمبر اکرم صلی اللّه علیه و آله آن روز در سخنرانی‌شان به همه مردم تا آخر دنیا ارائه کردند، مگر فرمایش معصوم نیست؟ خب چرا هست دیگر. پس می‌توانیم به آن توسل پیدا کنیم. پس ای خانم‌ها و ای آقایان! جلسات خانوادگی تشکیل بدهید و خودتان نسبت به ختم خطابه غدیر که یک ساعت هم بیشتر زمان نمی‌گیرد، اقدام کنید. یا مثلاً شما که می‌گویید من اگر مشکلم حل شود، نذر می‌کنم برای روضه سیدالشهداء علیه السلام این مقدار پول بدهم، این مقدار جنس بدهم، این خدمات عملی و اجرایی انجام بدهم، خب چه اشکالی دارد نذر ما برای نشر خطبه غدیر که نشر سند حقانیت امیرالمؤمنین علیه السلام تا امام زمان علیه السلام است، این کار را انجام بدهیم؟ اشکالی ندارد اگر ما بیاییم مردم را دعوت کنیم نسبت به انجام نذر مالی، نذر کالایی، نذر اقدام عملی و اجرایی برای نشر خطابه غدیر. ما شک نداریم که حتماً از این نذر کسی که این کار را انجام بدهد، یک خیری خواهد دید. در این شکی نیست. دیدن آن خیر و یافتنش با خود آن شخص است که آن کار را انجام می‌دهد. ممکن است آن خیر را همین حالا به او نرسانند، یک سال دیگر برسانند. نمی‌دانیم. ما در آن شرایط‌اش دیگر وارد نمی‌شویم اما می‌توانیم فرهنگ نذر خطابه غدیر را بین مردم جا بیاندازیم. در عموم جامعه، در جلسات خانوادگی. بعد می گوید خب نذر خطابه غدیر؟ مگر این خطابه غدیر چیست؟ می‌گوییم خب بنشین تا برایت بگویم خطابه غدیر چیست. پیغمبر اکرم صلی اللّه علیه و آله در روز معرفی جانشین‌شان فقط که نگفتند من کنت مولا فهذا علی مولا، گفته اند فلان و فلان و فلان و وارد محتوای خطابه غدیر می‌شویم. بسیار جالب است بدانید اگر قرار شد ما در دانشگاهی، مجتمع علمی آموزشی‌ای برای ایام غدیر، برای خطابه غدیر کاری بکنیم، می‌توانیم برویم و پیشنهاد بدهیم که آقای مجتمع علمی، دانشگاه محترم، شما برای غدیر امسال به جای این که یک جشن سنتی برگزار کنید، بیایید یک سمینار، یک فرصت آموزشی، یک گردهمایی علمی، در باب محتوای سخنرانی پیغمبر اکرم صلی اللّه علیه و آله ارائه بدهید. برنامه ریزی کنید که یک عده دور هم بنشینند و نسبت به محتوای خطابه غدیر حرف بزنند، به چالش بکشند، گفت و گویی که پیغمبر اکرم صلی اللّه علیه و آله در مورد معرفی جانشینانشان در روز غدیر حرف زدند و فرمایش فرمودند، اینکه می‌گویم به چالش کشیدن یعنی این‌که بنشینند و در بیاورند که بله، پیغمبر اکرم صلی اللّه علیه و آله راجع به امام زمان من و شما صحبت کرده اند. چرا من و شما از آن خبر نداریم؟ یا خصوصیات دشمنان امیرالمؤمنین علیه السلام را پس از حیات ظاهری خودشان در دنیا اعلام فرموده اند. پس چرا ما شک داریم که بتوانیم حق و باطل را از هم تشخیص بدهیم؟ و یک سری کارهای این چنینی. پس برگزاری سمینار در دانشگاه‌ها و مجتمع‌های علمی، برگزاری نمایشگاه‌هایی مربوط به محصولاتی که معرفی می‌کند خطابه غدیر را، مثل تابلوهای نفیس، مثل کتاب، مثل سی دی، مثل بروشور، مثل پک‌های تبلیغاتی هدیه ای که درآن مثلاً کتاب خطابه غدیر گذاشته شده باشد، در کنار برگزاری سمینار علمی به جای برگزاری جشن در مجتمع‌های آموزشی و دانشگاهی خیلی می‌تواند در قشر جوان دانشجوی طالب علم ما راهکار خوبی باشد برای تبلیغ محتوای خطابه غدیر. از کارهای دیگر مخصوصاً در بین خانم های خانه‌دار، ارائه طرح حفظ خطابه غدیر است با یک جایزه خوب و بانیانی را پیدا کنیم که بتوانند آن جایزه را تأمین کنند که البته راه ارتباط با بانی‌ها و پیداکردن آنها خودش مبحث مفسلی است که شاید قبلاً گفته شده یا در سمینارهای بعدی خواهند گفت ولی نکته این جاست که ما بیاییم راجع به این گفت و گو (سخنرانی پیغمبر اکرم صلی اللّه علیه و آله) و حفظ آنکه آقای خانواده، خانم خانه‌دار، آقای شاغل، جوان محترم، اگر این محتوا را مطالعه کردی و حفظ کردی، مثلاً ما این مقدار جایزه می‌دهیم، کمک هزینه مشهد مقدس می فرستیم، کمک هزینه سفر کربلا می دهیم، پس خود مسابقه حفظ خطابه خیلی می‌تواند مفید باشد یا مثلاً یک نفر نمی‌تواند همه آن را حفظ کند که قطعاً می توانند و داشتیم و دیده‌ایم. اگر نصف خطابه را حفظ کردی یک سکه یک گرمی می‌دهیم، صد هزارتومن. اگر یک چهارم خطبه را حفظ کردی، کارت هدیه ۵۰ هزار تومنی می دهیم. در جشن‌هایمان می‌توانیم کاری کنیم که افراد نسبت به حفظ تمام یا بخشی از خطابه غدیر یک اقداماتی را انجام بدهند. یکی دیگر از کارهای فراگیر که بین عموم جامعه می شود انجام داد، مخصوصاً با ابزارهایی مثل ابزارهای ارتباط جمعی، مثل تلگرام، واتساپ و اینستاگرام، این است که بیاییم جملاتی از خطابه غدیر را انتخاب کنیم. با مشورت دوستان، سرچ کردن در اینترنت و … آن جملات کوتاه را به عنوان پیامک های روزشمار خطابه غدیر بین مردم و مخاطبان‌مان پخش کنیم. عرضم واضح است. یعنی بیاییم مثلاً بیست روز، یک ماه، چهل روز به غدیر مانده یک سری جملات از خطابه غدیر که پررنگ است، انتخاب کنیم. مثل همین هذا عَلِی، أَنْصَرُکُمْ لی، که خدمت‌تان قرائت کردم. این جملات را در بیاوریم و به عنوان روزشمار غدیر، مثلاً چهل روز تا غدیر، پیغمبر اکرم صلی اللّه علیه و آله در خطابه شورانگیز خود در روز غدیر خم فرمودند: هذا عَلِی، أَنْصَرُکُمْ. سی روز تا غدیر. پیغمبر اکرم صلی اللّه علیه و آله در خطابه شور انگیز خود در روز عید غدیرخم فرمودند: اَلَا وَ اَنَّ خَاتَمَ الاَئِمَهِ مِنَّا القَائِمَ المَهدِیَّ صلوات الله علیه. جملاتی که مردم تا به حال نشنیده اند. یکی از بهترین راهکارهاست برای این‌که بتوانیم در نشر خطابه غدیر بین عموم جامعه، مخصوصاً در فضای مجازی و البته سیستم پیامک بتوانیم انجام وظیفه کنیم و آخرین راهکاری که خدمت‌تان عرض خواهم کرد، البته به عنوان نمونه یکی از مهم‌ترین مخاطبان ما در سطح جامعه برای اجرای برنامه‌های مراسم‌های غدیر عموم جامعه هستند که توسط خطبا، آقایان منبری و البته اساتید دانشگاه مخاطب قرار می گیرند یا بخشی از جشن های ما سخنرانی است. البته در قالب غیر از سخنرانی هم می شود. یعنی فرض کنید مراسم غدیر نیست. حتی برای محرم، حتی برای جلسات و نشست های علمی دانشگاهی، اساتید دانشگاه در کلاس‌های دانشگاه شان، اگر برویم با این رفقای عزیز، با این همکاران گرامی، با این اساتید بزرگوار ارتباط مؤثر برقرار کنیم و در آن ارتباط آن‌ها را ترقیب کنیم، نسبت به مطالعه و معرفی محتوای خطابه غدیر همت کنند در منبرهایشان، در سخنرانی هایشان، در جشن‌هایی که سخنرانی می کنند، سر کلاس‌های علمی شان، ببینید چه سطحی از جامعه را می توانیم تحت پوشش قرار دهیم؟ یک کارگروهی در شهر بنشینند دور هم نسبت به این کار اقدام کنند، لیست کنند، روحانیونی که می شناسند، اساتید دانشگاهی را که می شناسند، خطبایی را که می شناسند، اشخاص سخنرانی را که می شناسند، بروند و برای غدیر نیت کنند و با آنها ارتباط برقرار کنند و بروند و خطابه غدیر و محتوای آن را پرزنت کنند. البته هرکدام راهکار خودش را می‌طلبد که باید راجع به آن صحبت کرد، مشورت کرد و راهکار مناسب را پیدا کرد که مخاطب ما راهکار ما را بپذیرد. اصلاً خود ما را بپذیرد تا حرف‌هایمان را بشنود. اگر به لطف امام زمان علیه السلام تصمیم گرفت که در سخنرانی غدیر امسالش راجع به خطابه غدیر صحبت کند، چقدر مخاطب می تواند تحت تأثیر قرار بگیرد و هزار و یک کار دیگر. در پایان دعای فرج را با هم زمزمه می کنیم که ان شاءالله امام زمان علیه السلام عنایتی به این نشست داشته باشند و بتوانیم با عنایات حضرت قدمی را در جهت بزرگداشت مقام جدشان امیرالمؤمنین علیه السلام برداریم.

بسم الله الرحمن الرحیم
اللَّهُمَّ کُنْ لِوَلِیِّکَ الحُجَهِ بنِ الحَسَن
صَلَواتُکَ علَیهِ و عَلی آبائِهِ
فِی هَذِهِ السَّاعَهِ وَ فِی کُلِّ سَاعَهٍ
وَلِیّاً وَ حَافِظاً وَ قَائِداً وَ نَاصِراً وَ دَلِیلًا وَ عَیْناً
حَتَّى تُسْکِنَهُ أَرْضَکَ طَوْعاً وَ تُمَتعَهُ فِیهَا طَوِیلا
بِرَحْمتک‌یاأرْحَمَ‌الرّاحِمیَن

و این شعر که ان شاءالله با شنیدنش شعفی از بودن جزء زمره شیعیان امیرالمؤمنین علیه السلام در شما ایجاد شود و این شعف انگیزه‌ای باعث شود که بتوانید اقدامات مؤثرتری را انجام دهیم:

تا نفس هست راز می‌گوییم   /   روز و شب چون نماز می‌گوییم
نسل در نسل از علی و غدیر   /   باز گفتند و باز می‌گوییم