کارگاه آموزشی شماره ۲۸ – مجری گری (چگونه مجری متفاوتی باشیم؟) – بخش اول

مجری گری ( آموزش مجری گری )

در کارگاه آموزشی مجری گری در دو بخش به چند نکته حائز اهمیت در اجرای یک مجری حاذق و توانا می‌پردازیم. 

صوت کارگاه آموزشی مجری گری ( چگونه مجری متفاوتی باشیم؟)

بسم اللّه الرحمن الرحیم

و به نستعین انه خیرُ ناصرٍ و معین
اللهّم صلی علی محمد وآل محمد وعجل فرجهم والعن اعدائهم اجمعین
الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِی جَعَلَنَا مِنَ الْمُتَمَسِّکِینَ بِوِلاَیَهِ أَمِیرِ الْمُؤْمِنِینَ وَ الْأَئِمَّهِ عَلَیْهِمُ السَّلاَمُ

عرض سلام دارم خدمت تک تک شما بزرگواران و بسیار خرسندم که فرصتی ولو اندک در اختیار بنده قرار داده شده تا کمی در حوزه اجرا و موضوعی با عنوان «چگونه مجری متفاوتی باشیم؟» صحبت کنم و امیدوارم برای شما مفید فایده قرار بگیرد.
لازم می دانم از همین ابتدای امر نکته ای را خدمت شما عزیزان عرض کنم.

با توجه به این که این مطالب به صورت کارگاهی در اختیار شما قرار داده می شود، بسیار ممنون هستم که در صورت داشتن سؤال و یا هر پیشنهاد و انتقادی این جانب رو مطلع بفرمایید تا کارگاهی متفاوت و در عین حال کاربردی داشته باشیم.
با توجه به اشتراکاتی که تکنیک ها و فنون زبان، بدن و فن بیان با اجرا و مجری گری دارد، مطالب را در ۲ بخش کاملاً مجزا خدمت شما ارائه می کنیم.

در بخش اول به چند نکته حائز اهمیت می پردازیم و در بخش دوم به تکنیک ها و فن بیان و زبان بدنِ لازم برای یک مجری. در بخش ابتدایی به چند مبحث اشاره خواهیم کرد که در این مباحث نیاز است که شما بزرگواران ایده ها و خلاقیت های خودتان را با ما به اشتراک بگذارید تا با جمع بندی آنها بتوانیم به یک اتفاق و دید جدید در واقعه مهم مجری گری برسیم.
برای اولین بحث در بخش اول گفتگو به موضوع سناریوی محتوایی اجرا اشاره خواهیم کرد. یک تفاوت عمده بین اجرای گذشته و سنتی و کهن و اجراهای به روز و بدیع و نو وجود دارد و این است که ما در گذشته مجری را به عنوان رابط برنامه های مختلف یک مراسم می شناختیم.

رابطی که هر از چند گاهی بر حسب یک اتفاق با مخاطب هم ارتباط برقرار می کرد و مسابقه ای را انجام می داد ولی گاهاً اینگونه هم نبود و مسابقه هم فرد خاصی را داشت و مجری از آن فرد برای اجرای مسابقه دعوت می کرد. این جایگاه سنتی مجری گری و اجرا در اجراهای اکنون و فضاهای مراسم های امروزی جایگاهی ندارد.

گونه ای که برای مجری گری به شما پیشنهاد می کنیم، فضایی است که مجری از ابتدایی ترین لحظه ورود به مراسم به عنوان مجری تا انتهایی ترین لحظه خروج از مراسم، یک سناریوی محتوایی را پیش می برد. در بهترین حالت هم راستا با موضوعاتی است که برنامه های مراسم بر آن استوار هستند. به طور مثال شما فرض کنید که سخنران شما یک موضوعی را برای بیان انتخاب می کند، طراح مسابقات شما موضوع دیگری را در صدر افکار خودش قرار داده است.

دکلمه گو بر یک چیز اشاره می کند و متأسفانه نمایشنامه ای که اجرا می شود، دارای فضایی متفاوت با این موضوعات است و این به عنوان یک دغدغه در تمام اجراها مطرح می باشد و ما علاقه مند هستیم که شما هم با این دید و عینک به سمت اجرایی متفاوت قدم بردارید.

اجرای محتوامدار مجری:
لازمه اینگونه اجراها این است که مجری خیلی پیش از مراسم با سخنران، نمایشنامه و برگزارکننده مراسم محتوای یکسانی را برای ارائه به مخاطب در نظر بگیرد. مجری در اجراهای بدیع اخیر به عنوان یک ارائه دهنده محتوا هم راستا با سخنران عمل می کند. او در ابتدای امر مطلب، ورود به محتوا را با سناریوهایی که مدنظر دارد، آغاز می کند و در بین برنامه های مراسم، گفتمان خودش را بر پایه همان محتوا استوار می کند و در نهایت در حیطه توسل و یا هر برنامه ی انتهایی مراسم نتیجه گیری محتوای خودش را ارایه می دهد. لذا به عنوان اولین قدم پیشنهاد ما به شما بزرگواران این است که اجرای مجری بایستی با سناریو محتوای از پیش تعیین شده و درتمام قسمت های اجرای خود موضوع یکسان را مد نظر داشته باشد

خلاقیت در اجرا (مجری گری):

دومین بحث و موضوعی که در راستای رسیدن به اجرای متفاوت در ساختارهای مجری گری بیان می شود، این است که ما باید خارج و دور از هرگونه ساختارسازی، چهارچوب سازی و فضای محدود برای مجری گری شروع به ایده سازی برای رسیدن به اجرایی کاملاً متفاوت و جذاب بکنیم.

حال چگونگی فعالیت مجری را مثال می زنیم و پیرامون ویژگی های مثبت آن صحبت می کنیم و علاقه مند هستیم تا شما عزیزان تمام خلاقیت هایی که در اجرا تا به حال داشته اید را با ما در میان بگذارید و این رد و بدل اطلاعات همان هدفی است که ما در این مباحث کارگاهی دنبال می کنیم.

اولین مثال در حوزه خلاقیت در اجرا را بیان می کنیم. شما تصور کنید در مراسمی که دو مجری دارد حضور پیدا می کنید که ما به اینگونه اجراها می گوییم «مجری همرا با پارتنر- شریک اجرایی-». شریک اجرایی اینگونه است که ما یک مجری اصلی و بیس داریم و مجری دیگر کمک مجری اصلی می باشد.

شاید براتون این سؤال پیش بیاید که چه لزومی دارد که به مجری، یک مجری پارتنر هم اضافه شود. ما چندین ویژگی را برای اجرای دو مجری ذکر می کنیم. اولین ویژگی مثبتی که اینگونه اجراها دارد، دو مجری می توانند به صورت محتوامحور که پیشتر ذکر شد، مبحثی را پیش ببرند.

سیر محتوامحور اجرا در حالتی که دو مجری باشند، حالت جدید و بدیعی را ایجاد می کند که چیزی شبیه اجراهای تاکشو می باشد. به گونه ای که ما محتوا را به صورت پاس کاری بین دو مجری می توانیم به مخاطب القا کنیم و هضم محتوا در دو بیان متفاوت برای مخاطب مطمئناً راحتتر خواهد بود.

ویژگی مثبت دوم این است که در بسیاری از اوقات و مراسم هایی که بعضاً جمعیت بیشتری در آن ها حضور دارند، نیاز داریم که از حال و هوای درون مجلس هم اطلاع پیدا کنیم. بارها دیده شده که در حالیکه مجری بر روی سن در حال اجرا می باشد، از یک بازه زمانی به بعد احساس کرده است.که مخاطبین دیگر با او همراه نیستند و حتی با بیان مباحث جذاب نتوانسته است این نقطه ضعف را برطرف کند و این سؤال برای او باقی مانده است. و وقتی بعد از برنامه با مخاطبین صحبت می کند، آنها این چنین مطالب را ابراز داشتند که «ما از گرما داشتیم می مردیم و تو اون بالا داشتی واسه خودت حرف میزدی» و این به آن معنا است که مجری اصلاً در فضای مجلس و مخاطبین حضور نداشته است.

اجرای دو مجری این ویژگی و شرایط را برای مجری اصلی ایجاد می کند تا با فرستادن گاهی اوقات مجری-پارتنر به داخل جمعیت به بهانه های مختلف مثل پرسیدن سؤال و دانستن نظر مخاطبین، می تواند شرایط را درک کند و به مجری اصلی اطلاع دهد.

همزاد پنداری با مخاطب در جذب آنها برای مجری بسیار حائز اهمیت است. اگر مجری بدون توجه به مخاطبین برنامه های خود را پشت سر هم اجرا کند، بدون این که او را درک کند، یک امتیاز منفی را برای او خواهد داشت. و این دومین ویژگی اجرای دو مجری بود که خدمت تان عرض کردیم که می تواند همزادپنداری و اطلاع از شرایط مخاطبین را برای مجری اصلی در بر داشته باشد.

ویژگی سوم اینگونه اجراها این است که از گرده نشینی در مجلس جلوگیری کرد. یک  آفت مهم همیشه در مجالسی که مخاطب سنجی نشده و برنامه های آن بر اساس سن مخاطب و ویژگی های علمی و اخلاقی آن انتخاب نشده، این است که عده ای از مخاطبین از اواسط مراسم از همراهی با برنامه خودداری می کنند و این عزیزان در گوشه ای از مراسم برای خودشان مراسمی مجزا برگزار می کنند و متأسفانه با محتوای ما همراه نمی شوند.

اجرای دو مجری می تواند از ایجاد اینگونه گرده ها جلوگیری کند، به گونه ای که مجری که در داخل مراسم حضور دارد، می تواند با در نظر داشتن مخاطبین و نیازسنجی آنها از ایجاد گرده ها و بعضاً به هم خوردن مجلس جلوگیری کند.

ویژگی چهارمی که می شود در اینگونه خلاقیت در اجرا نام برد، این است که گاهاً مجری که بر روی سن است در بیان موضوع یا در آراستگی ظاهر و یا هر مورد دیگر دچار مشکلی می شود که پارتنر مجری اصلی می تواند در این مواقع موضوع را به او منتقل کند.

اشکالات در همان جا و به صورت آنلاین در مراسم گرفته شود. ویژگی های بسیاری را می توان برای اینگونه اجراها نام برد، اما در این جا به معدودی از آنها پرداخته شد. فیلمی که ضمیمه شده است، اجرای خلاق یک معلم ریاضی را به تصویر کشیده است که امیدواریم بتواند به شما در این زمینه کمک کند.

از موارد و نکات حائز اهمیت در بخش اول، ۲ مورد بیان گردید:

مورد اول این بود که گفتار مجری می بایست بر پایه محتوایی سناریو گونه باشد. بر یک مقدمه استوار باشد، وارد یک بحث اصلی بشود و نتیجه گیری داشته باشد و می توانست در خلال برنامه های دیگر که بر روی سن حضور پیدا می کرد، محتوای خود را ارائه دهد و بهترین حالت این بود که کلیه برنامه ها که در مراسم اجرا می شد. از لحاظ موضوعی و محتوا هم راستا باشند. و در نهایت به این نتیجه می رسید که مخاطب در هنگام خروج از مجلس یک پک محتوایی کامل را دریافت می کرد و اینگونه نبود که هر کدام از برنامه ها محتوای خاصی را برای خود در نظر داشته باشند و در این حالت نه تنها مخاطب پک محتوایی خاصی را نمی گرفت بلکه با اهداف و محتواهای گوناگون رو به رو می شد و دچار سردرگمی می شد.

مورد دومی که در بخش اول بحث شد، این بود که می بایست مجری خلاقیت در برنامه اجرا داشته باشد و به عنوان یک مثال اجرای همراه با پارتنر مطرح شد و نقاط قوت اینگونه اجراها خدمت تان ارائه شد. فقط یک نکته حایز اهمیت در بحث اجرای با پارتنر این است که دو مجری می بایست قبل از شروع مراسم تمرین های خوبی را با یکدیگر داشته باشند.

به گونه ای که حرف ها، محتوا و سیر مطالب بر روی یکدیگر هم پوشانی  نداشته باشد و دو مجری مکمل یکدیگر باشند و نه این که اجرای یکی بر دیگری تاثیر سوء بگذارد.

مسابقات:
در نکته سوم می خواهیم یکی از مهمترین ابزارهای همراه مجری را معرفی کنیم و آن ابزار مسابقات است. از مسابقات بعنوان نقطه عطف تأثیر مجری بر روی مخاطب می توان نام برد. ارتباط مجری با مخاطب در مسابقه به حد اعلای خودش می رسد و بسیاری از مجری های موفق، به واسطه مسابقات خوب و انتخاب محتوای خوب در مسابقه و نوع مسابقه به یک مجری که کاملاً با مخاطب ارتباط دارند، تبدیل می شوند.

در انتخاب مسابقه چندین مورد باید رعایت شود: مورد اول سن مخاطب در نظر گرفته شود. مورد دوم سطح علمی مخاطب در نظر گرفته شود و اینگونه نباشد که سؤالی سخت در نظر گرفته شود برای جمعی که شاید اکثراً از سطح علمی بالایی برخوردار نباشند.

مورد سوم فرهنگ جامعه هدف در نظر گرفته شود. متأسفانه دیده شده که مسابقه ای در منطقه ای برگزار گردیده که نه تنها ابزاری برای برقراری ارتباط با مخاطب نبوده، بلکه مخاطب را از مجری دورتر کرده است. زیرا روی زمینه فرهنگی آن کار نشده است و مسابقه ای انتخاب شده که برای اون فرهنگ مناسب نبوده است.

لذا به عنوان سومین مورد: فرهنگ مخاطب را برای انتخاب مسابقه در نظر می گیریم. ویژگی چهارم انتخاب جوایز مسابقه است. توجه کنید:

یک موردی که ما کمتر در طول مسابقات به آن اشاره می کنیم و از مهمترین نکات در مسابقات است، جوایز آن است. وقتی مسابقه ای را برگزار می کنید و جوایزی را مدنظر دارید که آن جایزه اصلاً در شأن مراسم های مذهبی نیست و نمی تواند مخاطب شما را خوشحال کند و نه تنها باعث ارتباط بیشتر با مخاطب نمی شود، بلکه تأثیر سوء می گذارد.

بنابرین قبل از برگزاری مسابقات بارش فکری انجام پذیرد در جهت شناسایی جوایز مناسب برای منطقه هدف مورد نظر شما تا بتواند مخاطب را جذب کند.

مجری گری تخصصی:

در بخش دوم گفتار به نکته چهارم بحث می رسیم. نکته ای که به نظر می رسد برای هر مجری برای بهتر برگزار شدن مراسم می بایست این نکته باشد و بارها دیده شده که به واسطه عمل نکردن به این نکته ضربه های زیادی در بحث های اجرا به برنامه وارد شده است.

لذا باید با این دید و رویکرد در مراسم های مذهبی پیش به سوی هدف قدم برداشت و آن نکته، مجری گری تخصصی است. مجری گری تخصصی یک واحد آموزشی برای اجرا می باشد که بسیار توصیه می شود به دوستانی که علاقه مند به پیشرفت در بحث اجرا هستند، با این رویکرد به مجری گری نگاه کنند.

مجری گری تخصصی به اختصار به اجرایی گفته می شود که مجری کل کادر ابزاری خود را به همراه دارد. یعنی یک مجری در هنگام اجرا نیاز دارد که بعضاً در بین ارائه مطالب و یا در بین شعرخوانی، وکال های مختلفی پخش شود. پس مجری نیازمند فردی است که به عنوان کاربر صوتی و فردی که برای مجری وکال درست می کند و پخش می کند و قطع می کند و تمام لحاظات اجرای مجری این کاربر صوتی می داند که کجا باید چه کار کند و بر حسب هر لحظه از پیش تعیین شده و کار شده و تنظیم شده کار صوتی خود را انجام می دهد.

پس می توان گفت یک مجری گری تخصصی نیاز به یک گروه تخصصی دارد که اولین فرد این گروه متصدی دستگاه صوت و تولید کننده وکال ها می باشد و کسیکه هرجایی که مجری حضور دارد، همراه اوست. و مجری تخصصی هیچ گاه به متصدی مراسم های مختلف نباید اعتماد کند.

دومین عضو این گروه، تخصصی پارتنر مجری است. همان فردی که در نکات قبل پیرامون آن صحبت کردیم. اگر شما در اجرا نیاز می بینید که دو نفره اجرا کنید، این پارتنر همراه شما به عنوان مجری دوم محسوب می شود و اگر هم می خواهید به عنوان مجری تک نفره اجرا کنید، می بایست در گروه یک نفر را در داخل جمعیت داشته باشید تا آن یک نفر تمام کارهایی که پیش تر راجع به پارتنر مجری مطرح کردیم را بر عهده دارد.

مثل اطلاع دادن از وضعیت مخاطبان به مجری، جلوگیری از گرده نشینی در مراسم ها، همراه کردن مخاطب ها در داخل مراسم با مجری و … می تواند شرایط را برای مجری فراهم کند. پس یک نفر در بین مخاطبین در گروه مجری گری تخصصی باید باشد. اگر رویکرد ما در اجرای هدفمند اینگونه کار کردن باشد، مطمئن باشید پیشرفت در امر مجری گری در انتظار شما خواهد بود.

نحوه برخورد با اتفاقات:
و آخرین نکته در این بخش، نکته ای که باید روی آن کار شود و نیاز به تمرین دارد و تجربه در این زمینه بسیار حائز اهمیت است و امکان دارد با عدم تجربه نه تنها یک اجرا بلکه یک مراسم از بین رود، چگونگی و نحوه برخورد با اتفاقات خاص در اجراها می باشد. ما قبل از ورود به بعضی مراسم ها، پیش فرض و پیش زمینه ای که از برگزار کننده مراسم داریم، با چیزی که هنگام ورود به مراسم مشاهده می کنیم، کاملاً متفاوت است.

بعضی اوقات سن مخاطبین برخلاف آن چیزی که به ما اطلاع دادند، هستند. یا جنس مخاطبین که خانم ها یا آقایان هستند یا این که به صورت مختلط مراسم عمومی یا خصوصی هستند، کلاً به اشتباه به سمع اجراکننده رسیده باشد. این جاست که از این رویداد به نام اتفاق خاص نام می بریم. نوع دیگر از اتفاقات، اتفاقاتی است که در حین اجرا رخ می دهد.

به طور مثال یکی از عزیزان در مراسمی در حومه شهر سِمَت مجری گری داشت که در اواسط برنامه طوفان و گرد و غباری رخ داد و جمعیت متفرق شد. این هم گونه دیگری از اتفاقات خاص است. این ها همگی اتفاقات خاصی هستند که ما بر حسب تجربه مکرر در اجراها می توانیم برای غلبه و جمع کردن اوضاع آنها را کنترل کنیم.

چراکه مهمترین ابزار در این هنگامه ها و اوقات، خونسردی مجری است. توجه داشته باشید که تمام حواس مخاطبین به نحوه برخورد مجری است و بدانید در حوادثی مثل طوفانی که ذکر شد، در همه حال بدانید که چشم مخاطب به کارهای شما به عنوان مجری مراسم است. هرگونه که شما برخورد کنید، همانگونه هم مخاطب برخورد می کند.

پس اولین نکته و شاه کلید اتفاقات از پیش تعیین نشده، خونسردی کامل است. دومین نکته و آخرین نکته که در بین تمام تکنیک ها، فنون بیان، زبان بدن، فنون نوین اجرا همیشه حایز اهمیت است، این است که خانم یا آقای مجری بدان که شما یک لحظه بدون توجه صاحب الزمان علیه السلام قادر به اداره مراسم نخواهی بود و این را یقین داشته باشید لحظه ای بدون توجه صاحب الزمان علیه السلام نمی توانید حتی وارد یک جشن و مراسم بشوید، چه برسد به آنکه شروع به اجرا بکنید.

این توسول و حلقه مفقوده کارهای مناسبتی این جاست که خود را به ما نشان می دهد، که آقا یا خانم مجری، شما هیچ کاره اید و هرچه می خواهید، از ما بخواهید. وجود شما در این مراسم به امضای ما است. توسل در آن لحظات و اتفاقات خاص آبی است بر آتش و پیشنهاد می شود که این حس را تجربه کنید.

به قول اساتید «حلوای تنتنانی است و تا نخوری، ندانی». توجه و توسل پیش از اجرا و در آستانه این اتفاقات بهترین راهکار و بهترین نکته برای غلبه بر اتفاقات از پیش تعیین نشده است. لذا با عنایت به همین نکته دعای فرج را با هم زمزمه می کنیم:

بسم الله الرحمن الرحیم
اللَّهُمَّ کُنْ لِوَلِیِّکَ الحُجَهِ بنِ الحَسَن
صَلَواتُکَ علَیهِ و عَلی آبائِهِ
فِی هَذِهِ السَّاعَهِ وَ فِی کُلِّ سَاعَهٍ
وَلِیّاً وَ حَافِظاً وَ قَائِداً وَ نَاصِراً وَ دَلِیلًا وَ عَیْناً
حَتَّى تُسْکِنَهُ أَرْضَکَ طَوْعاً وَ تُمَتعَهُ فِیهَا طَوِیلا
بِرَحْمتک یا أرْحَمَ الرّاحِمیَن